De wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog

Gewijzigd: j:17-05-2023

Inhoud:

Links:


Tijdelijke opleving Emmen - Gasselternijveen

Na het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog komt het treinverkeer in Nederland weer langzaam op gang. De hoofdverbinding tussen Zwolle en Groningen is vanwege beschadigde bruggen niet te gebruiken. Herstel van de bruggen laat nog wel enige tijd op zich wachten. De verbinding via Coevorden en Stadskanaal is het enige alternatief voor een doorgaande verbinding tussen het midden en noorden van het land.

De NS beginnen direct met de herbouw van de spoorlijn Emmen - Gasselternijveen. Het traject Zwolle - Mariënberg is nog niet berijdbaar vanwege de kapotte brug over de Regge bij Ommen. Vanuit Almelo kan Mariënberg wel bereikt worden. De spoorbrug over de Regge bij Ommen wordt hersteld met de bruggen die lagen over het Eemskanaal in de spoorlijn Zuidbroek - Delfzijl.

Om aardappels uit Coevorden te halen rijdt er op 18 mei 1945 een speciale trein Hengelo - Coevorden en terug. Om de spoorlijn te controleren rijdt er op 25 juni 1945 een trein van Almelo via Mariënberg naar Zwolle. Op 27 juni 1945 komt het traject Zwolle - Coevorden weer in exploitatie. Op vrijdag 29 juni 1945 vindt er een proefrit plaats van Coevorden naar Stadskanaal. Vanuit Stadskanaal rijdt de proeftrein via Assen naar Groningen. De proeftrein bestaat uit een locomotief met een motorrijtuig omBC en 6 goederenwagens die door de locomotief geduwd worden. Op maandag 2 juli 1945 volgt de eerste goederentrein met 38 goederenwagens beladen met kolen. Er blijven 10 goederenwagens achter in Assen. De rest van de trein rijdt door naar Groningen. Het is de verwachting dat in dezelfde week meer goederentreinen volgen.

Om personeel in de fabrieken in Twente te krijgen worden er speciale werkliedentreinen gereden. Op 11 juli 1945 rijden de eerste werkliedentreinen op het traject Mariënberg - Almelo.

Vanaf 16 juli 1945 rijden er weer treinen volgens dienstregeling op de trajecten Zwolle - Mariënberg, Mariënberg - Emmen, Emmen - Stadskanaal en Stadskanaal - Assen. Er is per dag één doorgaande trein van Almelo via Coevorden en Emmen naar Stadskanaal en verder via Assen naar Groningen en weer terug. De trein bestaat uit een locomotief met daarachter 2 gesloten goederenwagons, 3 rijtuigen 3e klasse en maximaal 25 goederenwagens met kolen. De trein wordt afgesloten met een conducteurswagen. De kolen worden vanuit Hengelo naar Groningen vervoerd. De trein rijdt vanuit Stadskanaal via Assen naar Groningen, daar de verbinding via Zuidbroek nog niet gereed is. Zo is onder andere de brug over het Meedenerdiep in 1944 bij een militaire actie beschadigd. De treinen stoppen tussen Emmen en Gasselternijveen niet op tussengelegen stations en haltes.

De dienstregeling van 15 augustus 1945 vermeldt een doorgaande trein Zwolle via Stadskanaal naar Groningen visa versa. De trein stopt onderweg in Mariënberg, Coevorden, Emmen, Gasselternijveen en Stadskanaal. Daarnaast rijdt er een goederentrein met reizigersaccommodatie van Almelo via Stadskanaal naar Groningen visa versa. Deze trein stopt op dezelfde stations als de trein uit Zwolle, echter in de periode 15 augustus 1945 tot en met 4 november 1945 op maandagen en zaterdagen ook in Exloo. De verbinding Stadskanaal - Zuidbroek wordt op 3 september 1945 weer open gesteld.

[dienstregeling_005]
Dienstregeling Assen - Stadskanaal - Emmen v.v., 15 augustus 1945.
Nadat de verbinding tussen Zwolle en Meppel weer hersteld is, is het snel gedaan met de verbinding tussen Coevorden en Stadskanaal. In de dienstregeling van 22 oktober 1945 wordt de verbinding via Emmen nog vermeld. In de dienstregeling die in gaat op 5 november 1945 wordt de verbinding niet meer genoemd. De burgemeester van Coevorden, in 1938 voorzitter van het comité tot behoud van de NOLS, vraagt bij de directie van de NS na wat de reden is van de snelle sluiting van het reizigersvervoer op de spoorlijn Emmen - Gasselternijveen. Volgens de directie van de NS is op hogerhand bepaald, dat de Nederlandse Spoorwegen beperkingen moeten invoeren op het gebruik van brandstoffen en materiaal. Het besluit is onherroepelijk en protesten zijn op voorhand nutteloos.

Met de dienstregeling van 9 juli 1946 vervalt ook de doorgaande goederentrein Emmen - Gasselternijveen. Na het beëindigen van de doorgaande dienst breken de Nederlandse Spoorwegen het traject Weerdinge - Buinen op. Het materiaal kunnen de NS goed op andere plaatsen in het land gebruiken. Het station Buinen en de haltes Weerdinge en Drouwen blijven open voor goederenvervoer. Weerdinge bedienen de NS vanuit Emmen en Buinen en Drouwen vanuit Gasselternijveen. Iedere dag behalve op zondag rijdt een trein van Gasselternijveen naar Buinen. Volgens de dienstregeling stopt de trein op de heenweg niet in Drouwen en op de terugweg wel.
Top

Sluiting Assen - Stadskanaal voor reizigersvervoer

Wegens materiaal gebrek staakt de NS op 4 mei 1947 tijdelijk het reizigersvervoer op de spoorlijn Assen - Stadskanaal. De NS laten een vervangende autobusdienst rijden. De NS besluiten om deze tijdelijke stopzetting om te zetten in een definitieve staking van de exploitatie van de spoorlijn Assen - Stadskanaal. Tot 15 december 1950 blijven de NS een vervangende autobusdienst exploiteren. De NS-bussen stoppen alleen bij de voormalige stationsgebouwen. Deze autobusdienst kan niet concurreren met andere autobusdiensten die op meerdere plaatsen in de dorpen stoppen. Na de sluiting van de spoorlijn Assen - Stadskanaal blijft het voor reizigers mogelijk om in de zomermaanden hun fiets per trein naar Gieten te sturen. De goederenwagon met fietsen gaat mee met de buurtgoederentrein naar het station van Gieten alwaar de reizigers hun fiets kunnen afhalen. De reizigers zelf moeten vanuit Assen de autobus naar Gieten nemen.
Top

Tijdelijke halte Westerhoeve

Voor de mensen die bezig zijn met een ruilverkavelingsproject in de buurt van Westerhoeve aan het traject Mariënberg - Almelo richten de NS een tijdelijke halte in. De halte ligt bij de overweg in de 1e Leidijk tussen Daarle en Vriezenveen. In de periode 15 augustus - 1 oktober 1945 stopt de eerste trein vanuit Almelo bij de halte Westerhoeve. 's Middags stopt de trein van Vroomhoop naar Almelo op de stopplaats. De arbeiders zijn tewerk gesteld door de Dienst Uitvoering Werken (DUW) en de Heidemaatschappij is de uitvoerende partij. Een deel van de arbeiders komt van de Vriezenveense fabriek Jansen & Tilanus en hebben daar een wachtgeldregeling hebben gekregen, omdat er onvoldoende werk is. Regelmatig zijn er protesten van de arbeiders omdat zij het niet eens zijn met de voorwaarden. De mensen uit de stad die in Westerhoeve moeten werken zouden meer verdienen dan de mensen uit de dorpen.
Top