Coöperatieve Strokartonfabriek 'Ons Belang' in Stadskanaal

Gewijzigd: j:27-07-2023

Inhoud:

Links:
Station:

Gegevens

Positie: Aan de spoorlijn richting Gasselternijveen net na de brug, in te rijden vanuit Stadskanaal.
Geopend: 1909
Gesloten: 1971
Top

Geschiedenis

Begin 1909 richten enkele heren in Stadskanaal een stokartonfabriek op. De aanbesteding van de fabriek vindt plaats op 12 mei 1909. Op 8 juli 1909 krijgt de directie van de toekomstige fabriek toestemming om een spoorwegaansluiting te bouwen. In 1910 start de fabriek in Stadskanaal met de productie van het strokarton. De fabriek krijgt de naam "Coöperatieve Strokartonfabriek 'Ons Belang' Stadskanaal". De grondstof het stro voeren de leveranciers hoofdzakelijk per boot aan, evenals de turf die als brandstof voor de fabriek dient. Langs de achterzijde van de fabriek aan de kant van de spoorlijn richting Gasselternijveen heeft de fabriek een eigen haven met loskade. Dit water sluit aan op het Eerste Dwarsdiep. Het Eerste Dwarsdiep is tussen de haven en het Gasselternijveenschemond verbreed om de toegang naar de fabriek te verbeteren. Het eindproduct, het groenige hardkarton, vervoert de fabriek voor een deel per trein via de spooraansluiting af. In de fabriek doen zich vooral in de jaren 10 en begin 20 van de 20e eeuw veel arbeidsonlusten voor. In december 1934 gaat de hele strovoorraad van 750.000 kg die op het terrein van de fabriek ligt opgeslagen in vlammen op. De brand is vermoedelijk te wijten aan met vuur spelende kinderen.

In 1964 verandert de officiële naam van de fabriek in "Noord Nederlandse Cartonnage" (NNC). Aan het eind van de jaren 60 van de 20e eeuw is het niet meer lonend om voor het vervoer gebruik te maken van goederenwagens. In 1971 verwijdert de NS de spooraansluiting. De haven was toe ook al grotendeels gedempt (voor 1968) om ruimte te bieden aan een uitbreiding van de fabriek aan de noordzijde waar een nieuwe hal wordt gebouwd. Later wordt dit gedeelte van het Eerste Dwarsdiep verlegd en het gedeelte ter hoogte van de voormalige fabriek geheel gedempt.

De capaciteit van alle kartonfabrieken in het noorden is dusdanig hoog dat er gesaneerd moet worden. Geen enkele fabriek wil echter het voortouw nemen. Het personeel op diverse fabrieken in het noorden roert zich en legt het werk stil. Prof Hellema moet tussen alle fabrieken bemiddelen om tot een oplossing te komen. Januari 1973 maakt Ons Belang bekent wel te willen saneren om het voortbestaan te kunnen garanderen. Door het personeelsbestand terug te brengen van 140 naar 45 mensen en zich te concentreren op grondstoffen voor golfkarton moet een levensvatbaar bedrijf overblijven.

In 1974 neemt de firma De Halm uit Hoogkerk de fabriek over. Het bedrijf gaat verder onder de naam Karton- en papierfabriek De Halm BV Stadskanaal. Het heeft niet mogen helpen. September 1978 legt ook de fabriek het loodje. De zware concurrentie en overproductie van karton maakt het onrendabel de fabriek nog langer in bedrijf te houden. Op dat moment werken er 80 mensen in de fabriek. Eind 1984 begint de afbraak van het gebouw. Als klap op de vuurpijl wordt op 3 april 1985 de schoorsteen en het stenen hoofdgebouw opgeblazen door minister Winsemius. Het is de bedoeling dat op de plaats van de voormalige fabriek een recreatiepark wordt aangelegd.

[stadskanaal_005]
Strokartonfabriek 'Ons Belang'. Het bovenste spoor links onder leidt naar de fabriek. De trein is net vertrokken uit station Stadskanaal en is op weg naar Zuidbroek. Het spoor om de fabriek leidt naar Gasselternijveen.
Ansichtkaart uitgegeven firma J. Eerelman. Kaart is afgestempeld op 18 juni 1914.
[ons_belang_006]
Strokartonfabriek 'Ons Belang' gezien vanaf het kanaal dat voor de fabriek langs loopt. De spooraansluiting is aan de andere kant van het gebouw.
Ansichtkaart van onbekende uitgever. Kaart is afgestempeld in 1932.
Top

Emplacement

Ons Belang Stadskanaal
Het emplacement bestaat uit een enkelspoor dat vlak na de brug over de Gasselternijveenschemond aftakt van de spoorlijn naar Gasselternijveen. Het spoor loopt achter het fabrieksgebouw aan de ene zijde en de kade aan de andere zijde. Aan het eind van het hoofdgebouw staat het stootblok. Bij een uitbreiding is er vlak bij de ingang een gebouw met 3 spanten over het spoor gebouwd. De goederenwagens rijden door het gebouw naar het kade gedeelte achter de uitbreiding. In de gevel zijn grote deuren aangebracht om de goederenwagens door te laten.

In de zomer van 1971 wordt het spoor naar de fabriek opgebroken. Het bedieningsvoorschrift van het emplacement Stadskanaal is per 22 oktober 1971 hierop aangepast.
Top