Halte Gasselte

Gewijzigd: j:02-09-2023

Inhoud:	Links:
Gegevens halte Exploitatie Gebouwen Emplacement Brug over uitgraving Personeel Gegevens plaats	Voormalige exploitanten: Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (MESS) Nederlandse Spoorwegen, voorheen Nederlandsche Spoorwegen (NS) Voormalig aansluitend vervoer: Autobusdienst J. Polling en J. Balkema Fabrieksaansluiting: Oofttuin 'Pomona' Overige: www.sien-n.nl

Gegevens halte

Afkorting:	Ga
Positie:	km 3,349, linkerzijde
Adres:	Stationsstraat

Daar Stadskanaal - Gasselternijveen bij de spoorlijn Zwolle - Stadskanaal hoort, loopt de kilometertelling van Gasselternijveen tot Assen.

Exploitatie

Geopend als halte aan de spoorlijn Stadskanaal - Assen.

	Geopend:	Gesloten:
Personenvervoer:	15 juni 1905 25 mei 1940 3 september 1945	14 mei 1939 17 september 1944 4 mei 1947*)
Goederenvervoer:	15 juni 1905	1972

Na de oorlog wordt de halte Gasselte later geopend dan de andere stations aan de spoorlijn Assen - Stadskanaal.
*) Tussen 4 mei 1947 en 15 december 1950 rijdt de NS een vervangende busdienst, die bij het haltegebouw stopt.

Gebouwen

Haltegebouw

Het haltegebouw is aanbesteed met bestek NOLS-16. In 1906 wordt er een houten goederenbergplaats aan het haltegebouw gebouwd. De goederenbergplaats heeft aan beide zijde een schuifdeur. De goederenbergplaats heeft een schuindak met dakpannen. Aan het uiteinde zitten enkele ramen voor de nodige lichtinval in de bergplaats. In december 1969 breken de Nederlandse Spoorwegen het haltegebouw inclusief de goederenbergplaats af.

Haltegebouw aan de straatzijde nog zonder de goederenbergplaats. Collectie R. Boelens, ansichtkaart uitgegeven door M. Duveen te Groningen.

Haltegebouw tijdens de afbraak. Foto J.C. van der Ploeg, december 1969

Op de plaats van het haltegebouw wordt een houten hutje dat qua uiterlijk lijkt op het privaatgebouwtje neergezet. In dit gebouwtje is een picknick plaats voor de wandelaars langs de spoorlijn ingericht.

Ter gelegenheid van de Oostermoertentoonstelling wordt in de zomer van 2003 een houten replica gemaakt van de voorkant het haltegebouw. De ramen en deuren zijn op het houten frame geschilderd. Onder de ramen hangen wel echte bloembakken met geraniums. Deze replica staat gedurende enige dagen op de plaats van het oorspronkelijke haltegebouw.

Houten hutje op de plaats van het voormalige haltegebouw. Foto R. van Wissen, 19 juni 2005.

-

Privaatgebouw

Het privaatgebouw is aanbesteed met bestek NOLS-16. Het privaatgebouw staat westelijk van het haltegebouw. Tussen het haltegebouw en het privaatgebouw bevindt zich de waterpomp. Het privaatgebouw is inmiddels afgebroken.

De halte Gasselte met rechts het privaatgebouw. Foto uit het boekje langs den Noordoosterlocaalspoorweg uitgegeven door de NOLS in 1911 ter ere van de voltooiing van de spoorlijn.

-

Tekening van het privaatgebouw zoals dat bij de halte Gasselte heeft gestaan. Tekening R. van Wissen.

Bergplaats voor ploeggereedschap

In 1907 wordt een bergplaats voor ploeggereedschap nabij het haltegebouw geplaatst. Deze bergplaats is inmiddels afgebroken.

Ploegbaaswoning

In 1914 laten de Staatsspoorwegen aan de westelijke kant van de toegangsweg direct tegenover de halte een ploegbaaswoning met bergplaats bouwen. De bergplaats staat achter de woning. De woning is nog steeds aanwezig en is compleet gemoderniseerd.

Anno 2019 staat het gebouw te koop. De woning met 7 kamers en diverse bijgebouwen moet Eur. 575.000,00 opbrengen.

De voormalige ploegbaaswoning westelijk van de halte. Foto R. van Wissen, 19 juni 2005.

-

Emplacement

Gasselte 01 Gasselte 02

Het complete emplacement ligt aan de rand van een uitgegraven dal. Heden ten dage is dit dal nog steeds in het landschap zichtbaar. In de volksmond het heet het dal "het Ravijn". Het enige perron ligt aan het doorgaande spoor. Er is in Gasselte geen mogelijkheid voor het inhalen of passeren van treinen. In 1908 wordt het losspoor wel met een 2e wissel op het hoofdspoor aangesloten, zodat de locomotief bij het plaatsen van goederenwagens kan omlopen. In 1912 wordt begonnen met het betegelen van een gedeelte van het perron. Tot die tijd bestaat het perron uit zand en grind.

Helemaal op het uiterste westelijke puntje van het emplacement, direct voor de kruising met de weg naar de Veenhof staat een bergplaats.

Volgens een lijst van de Nederlandse Spoorwegen uit 1960 worden de goederenfaciliteiten in Gasselte gebruikt door de firma's N.V. "Terborgh" Bosaanplanting te Wildervank en Cooperatieve Landbouwvereniging "Gasselte" W.A. te Gasselte.

Het goederenemplacement ligt aan de oostzijde van de halte. In de jaren 60 en 70 van de 20e eeuw worden de goederensporen in etappes afgebroken. De sleutels voor het bedienen van de wissels liggen op het station van Stadskanaal.

Het emplacement Gasselte bij wissel 1 (km 3,1) met links het kopspoor naar de losweg en in de verte het voormalige haltegebouw. Collectie NVBS-Railverzamelingen, Foto R. Ankersmit, 26 augustus 1960.

-

Brug over uitgraving

Om de spoorlijn niet te sterk laten stijgen moest er tussen Gasselte en Gieten een uitgraving in de Hondsrug worden gemaakt. Halverwege de uitgraving kruist een weg de spoorlijn middels een door de NOLS aangelegde brug. Vanwege het hoogte verschil spreekt men in de buurt al gauw van het Ravijn.

In de eerste jaren zijn de wanden van de uitgraving begroeid met gras. Op den duur groeien er steeds meer bomen.

De brug staat op de lijst van Stichting Industrieel Erfgoed Noord-Nederland (SIEN-N). Deze stichting wil de brug voor het nageslacht bewaren.

Brug over de aangraving bij Gasselte in aanbouw. Links staat een werkkeet van de aannemer. Collectie R. Boelens, circa 1905.

Brug over de uitgraving nabij Gasselte omstreeks 1915. Foto collectie R. van Wissen.

De brug bestaat uit 4 gemetselde pijlers en 2 gemetselde landhoofden. Iedere set van 2 pijlers komt aan de bovenkant samen met een gemetselde boog tussen de pijlers. Tussen de landhoofden en op pijlers ligt een ijzeren brug. Op de brug liggen houten leggers welke dienst doen als rijweg. De brug is aan beide kanten voorzien van metalen leuningen. Vanwege de slechte staat van de pijlers zijn met stalen balken verstevigd. Toen dit ook niet voldoende bleek om de stabiliteit van de pijlers te garanderen is de onderkant van iedere pijler ingegoten in een betonnen mantel.

Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Aa en Hunze heeft in februari 2008 besloten met directe ingang de oude spoorbrug Ravijnzicht af te sluiten voor het verkeer. Reden hiervoor is de zeer slechte staat van onderhoud van de brug. De slechte staat van onderhoud bleek uit een inspectie die de gemeente Aa en Hunze heeft laten uitvoeren. Omdat de gemeente het niet verantwoord acht verkeer over de brug toe te laten, heeft ze nu besloten de brug per direct af te sluiten. Een uitzondering wordt gemaakt voor fietsers en voetgangers. Zij kunnen de brug nog wel gebruiken. De komende maanden wordt bekeken op welke wijze de brug het beste hersteld kan worden.

De gemeente Aa en Hunze geeft in 2011 de firma Gebr. Dekker Infra uit Groningen opdracht om de brug te herstellen. Naast de gemeente Aa en Hunze zal ook de provincie Drenthe een financiele bijdrage leveren. In de winter 2011 / 2012 zijn de werkzaamheden in volle gang. De overspanning is weggehaald en de pijlers zijn afgebroken. In mei 2012 moet de brug weer begaanbaar zijn. De brug wordt met gevoel voor historie zoveel mogelijk in de oude stijl herbouwd. De brug is niet geschikt voor gemotoriseerd verkeer.

Brug na het beëindigen van de exploitatie, gezien in de richting Gasselte. Om de pijlers zijn metalen balken aangebracht voor de versteviging. Foto ontvangen van J. Martens, jaren 70 van de 20e eeuw.

Brug nadat de rails al meerdere jaren weg zijn, gezien in de richting Gieten. Foto R. van Wissen, 6 december 1986.

Op vrijdag 6 juli wordt de hernieuwde brug officieel geopend door de leerlingen uit groep 7 en 8 van openbare school "De Dobbe" uit Gasselte. In een autotreintje rijden de leerlingen door de afgraving naar de brug. Bij aankomst rijdt het treintje door een papieren wand onder de spoorbrug door. Daarna knipt wethouder Bert Wassink van de gemeente Aa en Hunze de treinkaartjes van de kinderen. De kaartjes worden vervolgens aan een ballon geknoopt en vanaf de spoorbrug opgelaten.

Restauratiewerkzaamheden aan de brug. De overspanning is weg en de aannemer is bezig met de pijlers. Foto K. Bos, 10 februari 2012.

Luchtfoto van de brug in het landschap. In de verte ligt Gieten. Foto A. Speelman, 15 september 2018.

Personeel

Op de halte Gasselte hebben meerdere mensen gewerkt. Hieronder staat een overzicht van diverse personen en functies zover bij de auteur bekend, gebaseerd op de overzichten uit "Het Utrechts Archief" en publicaties in kranten en boeken. Het overzicht is niet compleet en zal waar mogelijk worden aangevuld. De personen zijn ingedeeld naar de laatste functie die ze op de halte Gasselte hebben vervuld.

Functie:	Van:	Tot:	Naam:	Opmerking:
Haltehef	15-06-1905	16-09-1906	P. Paardekooper (Pieter)	Voorheen Arbeider - telegrafist te Wijster. Vertrekt naar Kaatsheuvel - Capelle.
Stationschef 4e klasse	16-09-1906	31-07-1920	T. Sukkel (Teunis)	Voorheen haltechef te Vleuten. Komt als Stationschef 4e klasse naar Gasselte. Op 15 augustus 1916 25 jaar in dienst bij de Spoorwegen. Vertrekt als Stationsambtenaar naar Assen.
Eerste haltehef	15-08-1920	13-12-1924	P. van der Meche (Paulus)	Afkomstig uit Nieuwolda. Op 16 augustus 1922 40 jaar in dienst bij de spoorwegen. Na 41 jaar afgekeurd en daarna met pensioen. Gaat na zijn pensioen in Groningen wonen. Vermoedelijk de laatste jaren niet meer actief.
Haltehef (tijdelijk)	1923	1924	Kapma	Is stationschef in Gieten.
Haltehef	01-02-1924	15-10-1924	J. Kalt (Jochum)	Vertrekt als Eerste haltechef naar Gasselternijveen.
Haltehef	16-10-1924	15-06-1929	A.N. Zeldenrust (Albertus Nicolaas)	Voorheen Assistent van de stationsdienst te Hoogezand - Sappermeer. Vertrekt naar Kolham aan de nieuw te openen Woldjerspoorlijn.
Haltehef	01-07-1929	01-06-1934	F. Krottje	Afkomstig uit Santpoort. Is de laatste officiele haltechef. Daarna komt een wachter het treinverkeer regelen.
Wachter	01-06-1934	?	Mej. Beugel	Afkomstig uit Musselkanaal - Valthermond.
Bewoner	1934	1969	J. Docter (Jan)	Werkzaam bij de spoorwegen. Gaat na de afbraak van het haltegebouw in het dorp Gasselte wonen.
Assistent v.d. stationsdienst	13-01-1918	18-12-1921	J. de Vries (Johannes)	Voorheen Arbeider - telegrafist te Nieuw-Amsterdam. Op 27 maart 1921 promotie tot Assistent van de stationsdienst. Vertrekt naar Zuidbroek.
Arbeider - telegrafist	13-08-1911	15-11-1917	H.K. Kalma (Homme Klazes)	Afkomstig uit Buinen. Verlaat de dienst eervol op eigen verzoek.
Arbeider - telegrafist	01-01-1922	19-05-1934	G. van Dalfsen (Geert)	Afkomstig uit Assen. Vertrekt naar Hooghalen.

Na de Tweede Wereldoorlog is de halte niet meer officieel bemand. De bewoners van het haltegebouw werken wel bij het spoor.

Gegevens plaats

Algemeen

Ter gelegenheid van de feestelijke opening van het traject Assen - Stadskanaal wordt in Gasselte een feestcommissie opgericht. In dit comité zitten de volgende personen; J. Prins, J. Mulder, W. Hiddingh, G. Jipping en A. Smeenge.

Op 8 februari 1945 wordt de halte beschoten, 1 man raakte lichtgewond, 1 huis en 1 spoorwagon raken zwaar beschadigd.

In de buurt van de voormalige halte is een vakantiepark gebouwd met dat de naam "Ravijnzicht", genoemd naar het Ravijn waarin het tracé ter plaatse ligt.

Bestuur

Gasselte is een zelfstandige gemeente tot 1 januari 1998. Naast Gasselte maakt ook de plaats Gasselternijveen deel uit van de gemeente. Vanaf die datum gaat Gasselte op in de gemeente Aa en Hunze samen met Anloo, Gieten en Rolde. De gemeente Aa en Hunze heeft haar hoofdzetel in Gieten. In de periode 1880 tot aan de fusie in 1998 heeft Gasselte de onderstaande burgemeesters gehad.

Naam:	Van:	Tot:	Opmerking:
J. Boelkens Bakker	1853	1889	-
A.T. Huges	1889	1904	-
J. Huges	1904	1908	-
J. Adams	1908	1920	-
H. Huges	1920	1926	-
J. van Royen	1927	1938	Daarna burgemeester van Odoorn
mr. K.H. Gaarlandt	1938	1946	Daarna burgemeester van Emmen
H. Sikkens	1946	1958	-
mr. G.J. te Loo	1958	1969	-
C. de Vries	1969	1974	-
drs. H.B. Reinders	1975	1984	-
Gerd (G.E.W.) Prick	1984	1991	-
mr. Willem (W.C.) Vierhout	1991	1995	-
Marianne (M.) Hofstee-van Hoorn	1995	1997	-

Voorzieningen

Stationskoffiehuis "B. Alferink"

Aan het begin van de toegangsweg naar de halte bij de kruising met de straatweg staat het stationskoffiehuis van de de heer Berend Alferink. In 1910 is het stationskoffiehuis in ieder geval al aanwezig. Naast het stationskoffiehuis heeft de heer Alferink ook een hengstenhouderij. Tegen betaling van NLG 12,50 kunnen merries worden gedekt door een stam- en premiehengst. Een eventueel 2e merrie kost NLG 10,00. In het stationskoffiehuis vinden regelmatig bijeenkomsten plaats.

Stationskoffiehuis van de heer B. Alferink aan de stationsstraat te Gasselte. Voor het gebouw staat de familie Alferink. Foto collectie K. Bos.

-

Op 3 juli 1924 wordt het pand van het voormalige stationskoffiehuis in 't café Bartels te Gasselte door de heer Alferink verkocht. Het stationskoffiehuis is kort voor de verkoop gesloten. Het perceel heeft een oppervlak van ongeveer 1 hectare.

De boerderij waarin het stationskoffiehuis was gevestigd is afgebroken en heeft plaats gemaakt voor andere woningen en bedrijven.

Op de foto bij het privaatgebouw staat op de achtergrond de boerderij waarin het stationskoffiehuis is gevestigd. Bovenaan de gevel van het gebouw is de naam geschilderd.