Station Gieten

Gewijzigd: j:06-09-2023

Inhoud:	Links:
Gegevens station Exploitatie Gebouwen Emplacement Personeel Gegevens plaats	Voormalige exploitanten: Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (MESS) Nederlandse Spoorwegen, voorheen Nederlandsche Spoorwegen (NS) Voormalig aansluitend vervoer: Autobusdiensten B.J.P. Alferink Bergman's Autobusdiensten Borgerder Autobus Dienst Onderneming(BADO) Willem Eeftingh Lzn. (Oostermoersche Autobusdienst) Autobusdienst J. Polling en J. Balkema Fabrieksaansluiting: Udema

Gegevens station

Afkorting:	Gtn
Positie:	km 6,558, rechterzijde
Adres:	Stationsstraat

Daar Stadskanaal - Gasselternijveen bij de spoorlijn Zwolle - Stadskanaal hoort, loopt de kilometertelling van Gasselternijveen tot Assen.

Exploitatie

Geopend als station aan de spoorlijn Stadskanaal - Assen.

	Geopend:	Gesloten:
Personenvervoer:	15 juni 1905 25 mei 1940 27 juni 1945	14 mei 1939 17 september 1944 4 mei 1947*)
Goederenvervoer:	15 juni 1905	28 mei 1972

Nadat de NS het personenvervoer staakt, is het nog een aantal jaren mogelijk de fiets te versturen naar Gieten. De fietser zelf dient het traject Assen - Gieten per bus af te leggen.

*) Tussen 4 mei 1947 en 15 december 1950 rijdt de NS een vervangende busdienst, die bij het stationsgebouw stopt.

Gebouwen

Stationsgebouw

Stationsgebouw is van het type NOLS 3e klasse. Het stationsgebouw is aanbesteed met bestek NOLS-16 en lijkt sterk op het stationsgebouw van Gramsbergen. In 1907 wordt de goederenloods vergroot. In 1931 komt er een nieuwe stenen goederenloods. Aan de perronzijde heeft deze loods een schuifdeur en een raam. Net als bij de oorspronkelijke houten goederenloods heeft de stenen loods ramen aan de kopse kant.

Stationsgebouw van Gieten aan de straatzijde. Foto J.C. van der Ploeg, jaren 60 van de 20e eeuw.

Stationsgebouw van Gieten van de perronzijde. Aan deze kant is alles wit geplamuurd. Onbekende fotograaf, jaren 60 van de 20e eeuw.

De perronzijde en de goederenloods van het stationsgebouw zijn in de loop van de tijd wit geplamuurd. Het stationsgebouw is eerder dan het nevengebouw, maar na 1967 afgebroken.

Anno 2005 is de oprijlaan met bomen nog aanwezig. Het stationsgebouw is echter al jaren verdwenen. Foto R. van Wissen, 19 juni 2005.

-

Nevengebouw

Het nevengebouw is aanbesteed met bestek NOLS-16. Het nevengebouw staat aan de kant van Gasselte naast het stationsgebouw. Het nevengebouw is van het kleine type zonder ruimte voor treinpersoneel. Het gebouw is in de loop der tijd verbouwd. Aan de oostkant is een dubbelraam ingebouwd. De deur van het magazijn aan de perronzijde is vervangen door een raam. De perronzijde van het gebouw is wit geplamuurd. Na de afbraak van het stationsgebouw heeft het nevengebouw er nog een tijd alleen gestaan.

Nevengebouw zoals dat bij het station Gieten wordt gebouwd. Tekening R. van Wissen.

Stationsgebouw en nevengebouw van Gieten. Tijdens de rondrit van de NVBS. Foto F.J. Hoevenagel, 23 september 1967.

-

Bergplaats

Tussen het stationsgebouw en het nevengebouw staat een houten bergplaats. Dit gebouwtje heeft aan de voorkant een houten deur. Aan beide zijden van de deur zit een raam. Later is op de houten planken boven de deur de naam Gieten geschilderd. Voor een extra accent is er een witte strook geschilderd over de volle breedte van het gebouwtje. Station Rolde heeft een zelfde gebouwtje.

Stationsgebouw met rechts op het perron de bergplaats. Foto collectie R. Boelens.

Twee personeelsleden en drie dames poseren voor de bergplaats. Onbekende fotograaf.

Emplacement

Gieten 01 Gieten 02

In 1908 leggen de Staatsspoorwegen een volwaardig kruisspoor aan op het emplacement van Gieten.

Ten westen van het station heeft de firma Udema haar spooraansluiting.

In het begin van de jaren 30 heeft station Gieten een eigen rangeerlocomotief van de serie 101 t/m 152 in dienst. Deze doet tevens de rangeerdienst van de stations Rolde en Gasselte. De benodigde goederenwagens worden van en naar Gieten meegenomen zodat de buurtgoederentrein alleen nog te Gieten hoeft te stoppen om goederenwagens te brengen en op te halen.

Het emplacement heeft richting Rolde een heel lang uithaalspoor parallel aan het doorgaande spoor. De lengte bedraagt circa 430 meter. Het uithaalspoor ligt op de as van het voormalige hoofdspoor. Het hoofdspoor is bij het maken van het tweede perron meer naar het zuiden verschoven. Komend vanuit de richting Rolde maakt het spoor 500 meter voor het bereiken van Gieten een lichte knik.

Volgens een lijst van de Nederlandse Spoorwegen uit 1960 worden de goederenfaciliteiten in Gieten gebruikt door de firma Landbouwvereniging "Gieten - Bonnen" te Gieten.

Even ten westen van Gieten kruist de spoorbaan de rijksweg Emmen - Groningen. Bij wegwerkzaamheden worden hier de eerste rails weggehaald uit het traject Assen - Stadskanaal. De afbraak is vanaf dat moment een definitief feit.

Anno 2005 is er nog een klein stukje van de oorspronkelijk stationsstraat met zijn karakteristieke bomen aanwezig. Langs het voormalige emplacement is een appartementengebouw met onderliggende winkels gebouwd. De parkeergelegenheid bevindt zich op de voormalige los- en laadplaats. Het Udema-terrein is veranderd in een nieuwbouwwijk.

Personeel

Op het station van Gieten hebben meerdere mensen gewerkt. Hieronder staat een overzicht van diverse personen en functies zover bij de auteur bekend, gebaseerd op de overzichten uit "Het Utrechts Archief" en publicaties in kranten en boeken. Het overzicht is niet compleet en zal waar mogelijk worden aangevuld. De personen zijn ingedeeld naar de laatste functie die ze op het station Gieten hebben vervuld.

Functie:	Van:	Tot:	Naam:	Opmerking:
Stationschef 4e klasse	15-06-1905	30-09-1924 / 14-08-1925	G. Kapma (Gerrit)	Gaat vanwege gezondheidsklachten met vervroegd pensioen. Gaat daarna in Apeldoorn wonen. Neemt eind september 1924 afscheid van de bevolking van Gieten. Volgens zijn dossier gaat hij echter pas op 14 augustus 1925 met pensioen.
Eerste haltechef	01-10-1924	31-12-1935	J. Dorst	Afkomstig uit Rotterdam RMO als Stationsambtenaar. In 1928 25 jaar in dienst van de Staatsspoorwegen. Per 1 januari 1936 met pensioen.
Eerste haltechef	01-01-1936	10-06-1939	B. Julius (Berend)	Afkomstig uit St. Jacoba Parochie. Vertrekt naar Veenwouden.
Stationsambtenaar	04-08-1940	21-05-1941	G. van Dalfsen (Geert)	Afkomstig uit Hooghalen als Arbeider - telegrafist. Op 10 november 1940 promotie tot Assistent van de stationsdienst. Op 1 januari 1941 promotie tot Stationsambtenaar. Vertrekt naar Onnen.
Arbeider - telegrafist	15-06-1905	02-05-1914	F. Koster (Frederik)	Voorheen Arbeider - rangeerder te Dronrijp. Op 25 juni 1905 promotie tot Arbeider - telegrafist. Vertrekt naar Loppersum.
Arbeider - telegrafist	13-04-1913	27-02-1937	J. Kampen (Jacob)	Voorheen Arbeider te Coevorden. Komt als Arbeider - rangeerder naar Gieten. Op 1 maart 1914 promotie tot Arbeider - telegrafist. Vertrekt als Arbeider - telegrafist naar Buinen.
Arbeider - telegrafist	27-01-1924	27-12-1932	H. Aalders (Hendrik)	Afkomstig uit Onnen Rangeer. Vertrekt naar Eext.
Arbeider - rangeerder	30-06-1907	27-07-1907	J.A. Schenkel (Johan Adolph)	Voorheen Wegwerker op het traject Assen - Stadskanaal. Vertrekt naar Mariënberg.
Arbeider - rangeerder	28-07-1907	11-08-1910	G. Bok (Geert)	Voorheen Hulparbeider te Mariënberg. Op 29 september 1907 promotie tot Arbeider - rangeerder. Vertrekt als Arbeider - telegrafist naar Wildervank.
Arbeider - rangeerder	18-10-1910	02-09-1911	B. Kampen (Bene)	Eerste betrekking bij de spoorwegen als Waarnemend arbeider. Op 26 februari 1911 promotie tot Arbeider - rangeerder. Vertrekt als Arbeider - telegrafist naar Veendam.
Arbeider - rangeerder	04-09-1911	04-08-1912	R. Leiting (Roelof)	Voorheen wegwerker Assen - Stadskanaal. Eervol op eigen verzoek ontslagen.
Arbeider - rangeerder	13-06-1915	21-04-1916	A. Rave (Adam)	Voorheen Waarnemend arbeider te Usquert. Op 28 november 1915 promotie tot Arbeider - rangeerder. Eervol op eigen verzoek ontslagen.
Arbeider - rangeerder	18-02-1917	30-11-1918	J. Brink (Jan)	Eerste betrekking bij de spoorwegen als Hulparbeider. Vertrekt als Arbeider - rangeerder naar Dalen.
Arbeider - rangeerder	11-11-1918	03-07-1919	J. Kapma (Jakob)	Eerste betrekking bij de spoorwegen als Waarnemend arbeider. Op 27 april 1919 promotie tot Arbeider. Op 15 juni 1919 promotie tot Arbeider - rangeerder. Vertrekt als Arbeider - telegrafist naar Nieuw-Amsterdam.
Arbeider - rangeerder	09-06-1919	31-10-1936	H. Lanting (Hendrik)	Eerste betrekking bij de spoorwegen als Hulparbeider. Op 31 augustus 1919 promotie tot Arbeider - rangeerder. Vertrekt naar Onnen.
Arbeider	03-12-1922	04-04-1923	T de Bruin (Teunis)	Afkomstig uit Gouda. Vertrekt naar Enschede.

Gegevens plaats

Algemeen

Het dorp Gieten bestaat al geruime tijd. Het dorp is gelegen op de Hondsrug. Gieten is van oorsprong een esdorp. Het heeft een voor deze dorpen kenmerkende brink. Al vele jaren is Gieten een toevluchtsoord voor mensen die rust zoeken in de bosrijke omgeving. Het dorp Gieten kent rond het begin van deze eeuw dan ook een groot aantal hotels. De NOLS-lijn loopt aan de zuidzijde onder het dorp langs. De afstand van het station tot de dorpskern bedraagt circa 500 meter. In het gebied tussen de dorpskern en het station is in de eerste jaren, behalve de firma Udema, weinig bebouwing aanwezig. Pas in de jaren 50 van de 20e eeuw wordt het gebied langzaam vol gebouwd.

Op 17 juni 1903 is het groot feest in Gieten. De opening van de NOLS wordt in Gieten uitbundig gevierd. De hotels zien in de spoorlijn een goede mogelijkheid om nog meer toeristen naar Gieten te trekken.

Vroeger zijn er veel Boderijders die Gieten aan deden. Ook heden ten dagen is Gieten een knooppunt in het regionale busverkeer. De bussen op de trajecten Assen - Stadskanaal en Emmen - Groningen geven hier aansluiting op elkaar.

Bestuur

Gieten is tot 1 januari 1998 een zelfstandige gemeente. Op die datum fuseert de gemeente Gieten met de gemeente Anloo, Gasselte en Rolde tot de nieuwe gemeente Aa en Hunze. De gemeente Aa en Hunze heeft haar hoofdzetel in Gieten. In de periode 1880 tot 1998 heeft Gieten de volgende burgemeesters gehad.

Naam:	Van:	Tot:	Opmerking:
Jan Cornelis Noot	1879	1892	-
Arnold Willem Bouwmeester	1892	1916	-
Jacob Willem Arriëns	1916	1930	-
Gerhard Nijenhuis	1930	1941	-
Hendrik Cool	1941	1943	-
Ludolf Jan Zandt	1943	1945	-
Bertus Johannes Zoetemeijer	1945	1945	-
Gerhard Nijenhuis	1945	1958	-
E.F. Albrecht	1959	1962	-
H.V. van Walsum	1962	1969	-
Christiaan Theodoor Spijkerboer	1969	1979	-
M.M. van den Brink	1980	1986	-
Gerrit Oosting	1987	1998	-

De gemeente Aa en Hunze heeft van 1998 tot heden de onderstaande burgemeesters.

Naam:	Van:	Tot:	Opmerking:
Rein (R.) Munniksma	1998	2007	-
Eric (E.) van Oosterhout	2007	2017	-
Jan (J.) Hoekema	2017	2017	Waarnemend
Piet (P.) van Dijk	2017	2018	-
Ton (T.) Baas	2018	heden	-

Voorzieningen

Stationskoffiehuis "S. van der Molen", later "H. Hommes"

Tegenover de weg naar het station is Stationskoffiehuis en Hotel "S. van der Molen" gevestigd. Het etablissement wordt later overgenomen door de heer H. Hommes. Deze noemt zijn etablissement Hotel Stations-Koffiehuis Stalling en Rijtuigverhuurderij. Het telefoonnummer van het pand is 2. Daarna nemen J. van der Molen samen met zijn vrouw Van der Molen Wijgerts het over. De familie heeft ook een hengstenhouderij in het pand. Zij blijven tot 14 december 1964 in het pand en dragen het stokje op die dag over aan H. de Vries. De familie Van der Molen gaan van hun pensioen genieten in Roden.

Stationskoffiehuis "S. van de Molen". Foto collectie R. Boelens.

Stationskoffiehuis H. Hommes. De naam van het etablissement is met pen op de ansichtkaart geschreven. Ansichtkaart uitgegeven door H. Hommes en foto C. v.d. Zijl te Amsterdam. Ansichtkaart is gestempeld op 12 juni 1922.

In de jaren 60 van de 20e eeuw zwaait Geert van Roeden de scepter in het etablissement. Geert van Roeden overlijdt op 7 oktober 1972 op 57-jarige leeftijd. Naast het café zijn er enkele hotelkamers, die meestal verhuurd worden aan tijdelijke Udema werknemers. In de jaren 70 is er een Chinees restaurant in het pand gevestigd. Het etablissement heeft begin jaren 80 ook nog de naam café bar petit-restaurant "Onder de Linden" gevoerd. Rond 1984 wordt in het pand bar dancing disco "C'est Bon" gevestigd. Met het verdwijnen van de discotheken gaat ook deze uitbater failliet.

Na "C'est Bon" volgt een periode van leegstand die het pand zichtbaar geen goed doet. Met dichtgetimmerde ramen maakt het een trieste indruk aan de stationsstraat. Een nieuwe eigenaar laat het pand uiteindelijk helemaal opkappen. In het pand komt Chinees restaurant "Palace".

Restaurant "Palace" in het gebouw van het voormalige stationskoffiehuis. Foto R. van Wissen, 26 juni 2021.

-