Nedmag, voorheen Billiton Refractories en Magnesia International in Veendam

Gewijzigd: j:15-10-2023

Inhoud:

Links:
Station: Overige:

Gegevens

Positie: Rechts van de spoorlijn Stadskanaal - Zuidbroek na station Veendam. In te rijden van beide zijden.
Geopend: 1981
Gesloten: n.v.t.
Top

Geschiedenis

In 1981 is door Billiton Refractories (destijds onder de naam Magnesia International) een fabriek opgestart voor de productie van magnesia. Deze magnesia wordt gebruikt voor o.a. de productie van vuurvaste stenen, maar ook voor diverse andere toepassingen en producten. Voor de bevoorrading krijgt de beschikking over een eigen spooraansluiting. Op het terrein komen 5 sporen. Deze dienen voor het opstellen en lossen van de zelflossers die de stenen (Dolime of dolomietsteen) aanvoeren vanuit een steengroeve van de firma Lhoist bij Hermalle sur Huy in België. In mindere maten wordt het spoor ook gebruikt voor de afvoer van geproduceerde goederen. Bijvoorbeeld dbm (dead burned magnesium) per onderlosser naar Mainzlar.

In het voorjaar van 1981 is het bedrijf bezig met het werven van personeel. Op 25 augustus 1981 komt de eerste trein met 12 goederenwagens aan in Veendam. Burgemeester R. Boekhoven mag de eerste wagen lossen boven de losput. De eerste tijd laat de fabriek ook pekelwater met de trein aanvoeren omdat de eigen putten bij Borgercompagnie nog niet in dienst zijn. Vanaf oktober 1981 zal de productie volledig opgestart zijn. De officiele opening vindt plaats op donderdag 13 mei 1982. De openingshandeling vindt plaats door commissaris van de Koningin mr. H. Vonhoff. De fabriek heeft 450 miljoen gulden gekost en biedt werk aan 175 mensen.

Inmiddels is de naam van de fabriek gewijzigd in Nedmag Industries Mining & Manufacturing b.v., kortweg Nedmag.

Vanaf 2007 vindt er vanaf de noodzijde van het terrein van Nedmag ook houttransport plaats. Dit sloophout wordt gebruikt om energiecentrales bij te stoken. Hiervooor wordt een aparte ingang gemaakt, zodat vrachtauto's met hout niet over het terrein van Nedmag hoeven te rijden. Zie aan ook "Overslag resthout Veendam".

[nedmag_veendam_002]
Overzicht van de fabriek van Billiton. Het gebouw links is de losinstallatie voor de zelflosser. Over de gehele lengte van de foto staan de zelflossers opgesteld.
Foto R. van Wissen, 7 maart 1987.
[nedmag_veendam_004a]
Losinstallatie van Nedmag met een rij zelflossers.
Foto R. van Wissen, 14 mei 2009.
Op woensdagavond 7 februari 2018 ontspoort een trein met meerdere zelflossers op het terrein van Nedmag. De laatste zelflosser kantelt en komt op zijn zij naast het spoor te liggen. De zelflosser is zojuist geleegd en bevat tijdens de ontsporing geen dolime meer. De oorzaak is het omleggen van het wissel terwijl de trein nog niet volledig is gepasseerd. De incidentenbestrijders van ProRail worden erbij geroepen om de ontspoorde wagens weer in het spoor te zetten. Aangezien het betreffende spoor geen eigendom van ProRail is, moet er een commercieel tarief worden betaald.
Top

Exploitatie

In de loop der tijd zijn er verschillende maatschappijen geweest die de dolimetreinen tussen Hermalle sur Huy en Veendam en terug hebben gereden.

Meestal rijden er 3 treinen in de week. In sommige tijden aangevuld met een 4e trein. De huidige vervoerder Lineas vertrekt op maandag, dinsdag en donderdag nacht om 22.29 uur uit Visé in België om Nederland binnen te rijden. De 4e trein vertrekt op zaterdag om 2.50 uur uit Visé. De lege treinen vertrekken op maandag, woensdag en vrijdag. De 4e trein vertrekt op zondag.

De tractie van de trein verschilt per maatschappij. Soms wordt het gehele traject met diesellocomotieven gereden, omdat zowel aan Belgische als Nederlandse zijde het laatste stukje niet is geelektrificeerd. Andere maatschappijen rijden grotendeels met elektrische locomotieven.

Voor het stuk van Onnen naar Veendam maakt Lineas gebruikt van diesellocomotieven van Independent Rail Partner (IRP). In 2021 neemt Lineas IRP over.

[nedmag_veendam_046]
De firma Independent Rail Partner staat met haar locomotief type G 2000 BB van de firma Vossloh met de zaterdagse trein voor de deur bij Nedmeg. De machinist is uitgestapt om het hek van het terrein open te maken.
Foto R. van Wissen, 26 juni 2021.
-
Top

Materieel

Voor het transport huurt de NS vanaf 1981 van de firma VTG zelflossers van type Tapps. Deze Tapps rijden de dagelijkse treinen tussen België en Veendam. De goederenwagens zijn 15,64 meter lang en hebben een inhoud van 70 m3. De goederenwagens zijn beige geschilderd en zijn voorzien van reclame voor Billiton. De trein rijdt in een vast patroon heen en weer om dolime op te halen, waardoor al snel de bijnaam Dolomietshuttle ontstaat.

Om het geluid van goederentreinen te beperken heeft het Ministerie van Verkeer en Waterstaat in samenwerking met NedTrain Consulting de Dolomietenshuttle uitgekozen voor een proef. De keuze op deze trein komt vooral door de vaste samenstelling van de trein, het vast traject waarop de trein rijdt en de strikte regelmaat. De goederenwagens krijgen een speciale geluidsreducerende uitrusting. Deze bestaat uit kunststof remblokken, speciale wielen en wieldempers en een aangepaste remsysteem en cilinders. Aan de hand van de meetgegevens langs het traject wordt gekeken of de maatregelen effectief zijn. Bij de presentatie van de trein op 25 november 2003 krijgt deze de bijnaam "Fluistertrein".

Tot mei 2007 wordt op diverse plaatsen het geluid van de trein gemeten. DB Schenker als opvolger van de NS verlengt het huurcontract met VTG niet. De goederenwagens komen zonder emplooi te staan. In mei 2010 worden de 29 wagens weggezet op het terrein van Zwolle Goederen. Een andere gebruiker is voor de bijna 30 jaar oude goederenwagens niet te vinden, zodat VTG ze voor sloop verkoopt aan sloperij Hoeben in Hasselt. Daar vinden de goederenwagens in week 24 van 2010 hun einde.

De huidige goederenwagens die Nedmag gebruikt voor het transport komen van de firma Ermewa. De firma Ermewa heeft haar hoofdkantoor in Frankrijk, maar heeft ook een vestiging in Nederland. In het midden van de goederenwagen staat het blauwe logo van Nedmag.

[nedmag_veendam_057]
Goederenwagen van Ermewa voor het transport tussen België en Veendam rijdt het emplacement van Nedmag op.
Foto R. van Wissen, 26 juni 2021.
-
Top

Emplacement

Nedmag Veendam
Op het fabrieksterrein is een vrij uitgebreid emplacement met 5 sporen beschikbaar. Het emplacement is aan beide kanten aangesloten op de doorgaande lijn tussen Meeden en Veendam. Een van de sporen loopt door het losgebouw. In het gebouw wordt de lading uit de zelflossers gehaald en via een lopende band naar de fabriek getransporteerd. De trein wordt wagen voor wagen door het gebouwtje getrokken.

Sinds de hervatting van het personenvervoer op Zuidbroek - Veendam is het emplacement aangesloten op het speciale goederenspoor dat parallel aan het doorgaande spoor is aangelegd. Even na de fabriek vlak voor het station Veendam loopt dit spoor dood.

[nedmag_veendam_014]
Overzicht van het emplacement van Nedmag. In de verte staan de losinstallaties.
Foto R. van Wissen, 26 februari 2011.
-
Top