Halte Drouwen, voorheen stopplaats Drouwen

Gewijzigd: j:08-09-2023

Inhoud:	Links:
Gegevens halte Exploitatie Gebouwen Emplacement Spoorweghaven (niet gerealiseerd) Brug Kanaal Buinen - Schoonoord Personeel Gegevens plaats	Voormalige exploitanten: Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (MESS) Nederlandse Spoorwegen, voorheen Nederlandsche Spoorwegen (NS) Voormalig aansluitend vervoer: Autobusdienst J. Polling en J. Balkema

Gegevens halte

Afkorting:	Dw
Positie:	km 95,070, linkerzijde
Adres:	In Bronneger waar de halte onder valt, hebben alle gebouwen een nummer met een C er voor. Welk nummer de halte exact heeft, is niet bekend bij de auteur. Straatnamen zijn rond 1952 ingevoerd.

Exploitatie

Geopend als stopplaats aan de spoorlijn Zwolle - Stadskanaal. Op 1 augustus 1907 krijgt de stopplaats de status van halte. Vanaf 15 mei 1933 is Drouwen weer een stopplaats.

	Geopend:	Gesloten:
Personenvervoer:	1 november 1905	15 mei 1938
Goederenvervoer:	1 november 1905 3 maart 1941 8 oktober 1945	31 oktober 1938 24 september 1942 1 januari 1964

Vanaf 6 oktober 1935 wordt het vervoer van stukgoederen uitgevoerd door de ATO-vrachtautodienst. Halen en brengen van stukgoederen kan bij R. Dries (woning 41). Voor wagenladingen blijft de stopplaats geopend.

Gebouwen

Schuilplaats

De schuilplaats is aanbesteed met bestek NOLS-25. De schuilplaats is identiek aan de exemplaren die bij de andere stopplaasten staan. Met de komst van een haltegebouw in 1907 transporteren de Staatsspoorwegen de schuilplaats naar Daarle aan de spoorlijn Mariënberg - Almelo.

Schuilplaats zoals die bij de stopplaats Drouwen in eerste instantie wordt gebouwd. Tekening R. van Wissen.

Waterplaats

De waterplaats is aanbesteed met bestek NOLS-25. In 1907 is de waterplaats met de komst van het haltegebouw en privaatgebouw vermoedelijk weer verwijderd.

Waterplaats zoals die bij de stopplaats Drouwen in eerste instantie wordt gebouwd. Tekening R. van Wissen.

Haltegebouw

Voor het haltegebouw met privaatgebouw in Drouwen maakt de NOLS een apart bestek. Dit bestek krijgt het nummer NOLS-37. Op 3 augustus 1906 stuurt de NOLS een brief aan de gemeente Borger waar Drouwen onder valt met het verzoek om een bouwvergunning te verlenen. Op 7 augustus 1906 wordt het bestek NOLS-37 in tweevoud naar de gemeente gestuurd. Op 1 augustus 1907 komt het haltegebouw in dienst en trekt de eerste haltechef in het haltegebouw.

Het haltegebouw van Drouwen wordt in juni 1938 afgebroken, nadat de familie Helmers het pand heeft verlaten. De vrijkomende materialen worden door de aannemer in de krant te koop aangeboden. Het goederenverkeer wordt vanaf dat moment vanuit de omliggende stations geregeld.

Haltegebouw tijdens de bouw. De tegelzetter is bezig met de stationsnaam. Op de foto in ieder geval staan Klaas v.d. Spoel en Hendrikus Knol. Foto collectie G. van Boven, 1907.

Emplacement van Drouwen na de afbraak van het haltegebouw. Foto J.C. van der Ploeg, begin jaren 60 van de 20e eeuw.

Privaatgebouw

Het privaatgebouw is net als het haltegebouw aanbesteed met bestek NOLS-37. In de vraag voor een bouwvergunning aan de gemeente Borger wordt het gebouw een nevengebouw genoemd. Het privaatgebouw in Drouwen wijkt weliswaar af van alle andere privaatgebouwen, maar lijkt niet op de nevengebouwen zoals die bij de stations is neergezet. De voorkant van het privaatgebouw is hetzelfde als bij de andere haltes, maar aan de achterzijde zit een aangebouwde bergplaats. Aan de linkerkant zit een deur om in de bergplaats te komen. In de loop der tijd is het privaatgebouw afgebroken.

Tekening van het privaatgebouw zoals dat bij de halte Drouwen wordt gebouwd. Tekening R. van Wissen.

Brugwachterswoning, kanaal Buinen - Schoonoord (nummer 10A)

Bij de brug over het kanaal Buinen - Schoonoord laat de NS tussen 1926 en 1932 een brugwachterswoning bouwen. Deze woning krijgt het nummer 10A. De reden waarom de woning de toevoeging "A" heeft is bij de auteur onbekend. Het lijkt erop dat er dan ook een woning 10 geweest moet zijn geweest. De brugwachterwoning in Nieuw-Amsterdam heeft nummer 9 en die in Stadskanaal nummer 11.

Voetgangersbrug over het kanaal Buinen Schoonoord, waar vroeger de spoorbrug lag. Rechts in de hoek is brugwachterswoning 10A zichtbaar. Foto R. van Wissen, 4 april 1986.

Voormalige brugwachterswoning 10A. Foto W. Mensinga, 2007.

De woning heeft op de begane grond een woonkamer van 4,50 x 3,85 meter, keuken, slaapkamer en bergplaats. Op een tussenetage is het toilet. Op de bovenste etage zijn nog 2 slaapkamers en 2 bergplaatsen. De woning is anno 2021 nog steeds aanwezig, zij het in verbouwde vorm. Aan de achterkant van de woning is een stuk aangebouwd. Op de zijkant van de woning is met grote zwarte letter op een wit vlak "10A" geschilderd.

De voormalige brugwachterswoning 10A van de zijkant gezien. Duidelijk te zien aan de verschillende kleur dakpannen het stuk dat later aan de woning is aangebouwd. Tussen de struiken is ook de aanduiding "10A" duidelijk te zien. Foto R. van Wissen, 26 juni 2021.

-

Wachthuisje

Tussen de brugwachterswoning en het spoor wordt een wachthuisje gebouwd. Het bestaat uit vierkante ruimte van 2,43 x 2,43 meter met een kolenkachel. Het gebouwtje heeft een puntdak welke voorzien is van leisteen. In het gebouwtje staat een bank waar de brugwachter op kan wachten. De ruimte onder de bank dient als bergplaats voor gereedschap. Aan de muur hangt een telefoontoestel waarmee de wachter contact kan leggen met de omliggende stations. Het gebouwtje is inmiddels afgebroken, maar de betonnen plaat waarop het huisje heeft gestaan schijnt nog aanwezig te zijn.

Wachthuisje zoals dat bij de brugwachterswoning in Drouwen wordt gebouwd. Tekening R. van Wissen.

Emplacement

Drouwen 01 Drouwen 02

Oorspronkelijk is er geen goederenspoor gepland in Drouwen. De bewoners van Drouwen willen graag een losspoor, maar dat is alleen toegestaan als er toezicht in de buurt is. Tijdens een inspectie van de Staatsspoorwegen voor de opening van de spoorlijn Coevorden - Stadskanaal constateren de aawezigen dat de NOLS toch een losspoor heeft aangelegd bij de stopplaats. De NOLS wordt gesommeerd om het wissel onmiddellijk onklaar te maken door de wisseltong te verwijderen en de spoorstaven aansluitend te maken. De NOLS meldt enkele dagen later dat het wissel onklaar gemaakt is.

Pas na het gereedkomen van het haltegebouw in 1907 kan het losspoor ingebruik genomen worden. In 1910 laten de Staatsspoorwegen als onderdeel van bestek SS-1202 het laad- en losspoor voorzien van een 2e wissel, zodat de locomotief kan omrijden. Later komt er parallel aan het eerste losspoor nog een 2e losspoor bij. Dit spoor is in te rijden vanuit Gasselternijveen.

Na de Tweede Wereldoorlog heeft het emplacement van Drouwen 2 lossporen die in te rijden zijn vanuit de richting Gasselternijveen. Er is geen mogelijkheid voor het omlopen van de locomotief. Tussen 1950 en 1953 wordt de aansluiting omgedraaid en wordt 1 losspoor opgebroken. Er blijft een eenvoudig emplacement over bestaande uit een eenvoudig losspoor dat is in te rijden vanuit de richting Buinen. Enkele maanden na de beëindiging van exploitatie worden de rails in 1964 door de spoorwegen verwijderd.

Het baanvak Buinen - Gasselternijveen bij Drouwen (km 95,28) kijkend naar het zuiden vanaf het einde van het kopspoor. Het haltegebouw (km 95,099) is afgebroken. In de verte woning en wachtpost 10A en het afstandssein van de draaibrug over het Kanaal Schoonoord - Buinen. Collectie NVBS-Railverzamelingen, Foto R. Ankersmit, 5 maart 1961.

-

Spoorweghaven (niet gerealiseerd)

Korte tijd heeft er een plan bestaan om in Drouwen een spoorweghaven aan te leggen. Tot realisering is het echter nooit gekomen.

Brug Kanaal Buinen - Schoonoord

Oorspronkelijk loopt even voor de halte Drouwen het riviertje Voorste diep. Dit riviertje wordt met een kleine vaste metalen brug overgestoken. Dit riviertje wordt tussen 1926 en 1932 als werkverschaffingsproject uitgegraven tot het kanaal Buinen - Schoonoord. Om het nieuwe kanaal Buinen - Schoonoord over te steken, laat de NS in 1932 een draaibrug bouwen.

Na de beëindiging van de exploitatie wordt de draaibrug weggehaald. De beide landhoofden en de ondersteuningsconstructie van de brug blijven behouden. Een houten voetgangersbrug wordt op de landhoofden gemonteerd. In de jaren 10 van de 21e eeuw komt er aan de zijde Drouwen een klein herdenkingsbordje met een korte uitleg.

Brug over het kanaal Buinen - Schoonoord in geopende toestand na beëindiging van het spoorverkeer. Foto J.C. van der Ploeg.

Herdenkingsbord bij de voetgangers over het kanaal Buinen - Schoonoord. Foto R. van Wissen, 29 mei 2010.

Personeel

Op de halte Drouwen hebben meerdere mensen gewerkt. Hieronder staat een overzicht van diverse personen en functies zover bij de auteur bekend, gebaseerd op de overzichten uit "Het Utrechts Archief" en publicaties in kranten en boeken. Het overzicht is niet compleet en zal waar mogelijk worden aangevuld. De personen zijn ingedeeld naar de laatste functie die ze op de halte Drouwen hebben vervuld.

Functie:	Van:	Tot:	Naam:	Opmerking:
Haltechef	29-07-1907	31-10-1910	J. Reniers (Johannes)	Afkomstig uit Lage Zwaluwe. Vertrekt naar Seppe.
Haltechef	12-02-1911	23-11-1912	J.M. Guffens (Jan Mathijs)	Voorheen Arbeider - telegrafist in Sittard. Vertrekt naar Echt als telegrafist.
Haltechef	29-12-1912	01-01-1933	A. Goudkuil (Albertus)	Afkomstig uit Delden. Eervol ontslagen met wachtgeld.
Haltechef	?	1940	Helmus	-
Telegrafist	01-08-1907	13-05-1916	J. van den Berg (Jakobus)	Voorheen Arbeider te Gouda. Komt als Arbeider - telegrafist naar Drouwen. Op 14 februari 1915 promotie tot Telegrafist. Vertrekt naar Vries - Zuidlaren.
Arbeider - telegrafist	14-04-1916	24-11-1918	H. Keizer (Herman)	Voorheen Arbeider te Heino. Komt als Arbeider - telegrafist naar Drouwen. Vertrekt naar Hellendoorn - Nijverdal.
Arbeider - telegrafist	25-10-1918	12-04-1921	J. de Ruiter (Jacob)	Voorheen Waarnemend arbeider te Gramsbergen. Komt als Arbeider - telegrafist naar Drouwen. Vertrekt naar Dalen.
Arbeider - telegrafist	29-10-1921	28-02-1925	J. Reinders (Johan)	Afkomstig uit Junne. Vertrekt naar Buinen.
Spoorarbeider	?	?	G. Kolthof	-
Spoorarbeider	?	?	H. Krol	-
Brugwachter	Jan 1941	1964	Mevr. G. Rossing	-

Gegevens plaats

Algemeen

Drouwen maakt deel uit van de gemeente Borger. In de 19e eeuw groeit Drouwen nauwelijks, terwijl vooral de dorpen in het veen, maar ook Borger en Buinen, dit wel doen. Drouwen wordt een van de kleinere dorpen van de gemeente. In de buurt van de halte is weinig bebouwing. De plaats waar het haltegebouw heeft gestaan, wordt thans onder Bronneger gerekend.

De inwoners leven vooral van de landbouw. De zandgrond rond het dorp is echter zeer schraal. Te intensief gebruik van de gronden rond het dorp leidt tot zandverstuivingen, die al eind 18e eeuw de akkers beginnen te bedreigen, en uiteindelijk zelfs het dorp zelf. Begin 20e eeuw wordt door bosaanplant op het Drouwenerzand hieraan een einde gemaakt. Dit leidde al snel tot enig toerisme, maar vooral na de Tweede Wereldoorlog neemt het toerisme een grote vlucht. Rond 1900 richten de inwoners een zuivelfabriek op, die tot 1968 blijft bestaan. In 1995 maakt architect Henk Baron uit Klijndijk een utopisch plan bekend om rond de voormalige spoorbrug het ecologisch dorp Westermade te bouwen. De bebouwing zou moeten bestaan aan woningen die verweven zijn in de natuur en opgebouwd uit natuurlijke materialen. Het blijft bij een droom van de architect.

Bestuur

Drouwen maakt onderdeel uit van de gemeente Borger. De burgemeesters van Borger staan vermeld bij station Buinen. Later fuseert de gemeente Borger met de gemeente Odoorn. Zie voor meer informatie station Buinen en halte Exloo.

Voorzieningen

Stationskoffiehuis "Dries"
In de buurt van de halte staat een stationskoffiehuis. Het stationskoffiehuis wordt geëxploiteerd door de heer J. Dries. Tot in de jaren 70 van de 20e eeuw heeft de familie Dries er gewoond. Het pand staat tegenwoordig bekend als Spoorstraat 3.

Stationskoffiehuis "Dilling"
Nabij de halte staat café Hillbrands. Dit café komt op 21 mei 1909 in handen van H.A. Dilling. Dilling is naast uitbater ook paardenfokker. Hij heeft als een van de eerste een aansluiting op het telefoonnetwerk. Onder nummer 8 is hij te bereiken vanuit de centrale in Buinen. In 1959 komt het café in handen van H. Hingstman. Anno 2021 is het gebouw in handen van de kleinzoon van Hingstman. Hendrikus Hingstman wil de oude tijden van NOLS laten herleven en heeft plannen voor een perron met diverse voorzieningen voor touristen. Het pand staat aan de Spoorstraat 2.