Halte Exloo, voorheen Exlo

Gewijzigd: i:22-08-2022

Inhoud:

Exploitatie

Geopend als halte aan de spoorlijn Zwolle - Stadskanaal.

	Geopend:	Gesloten:
Personenvervoer:	1 november 1905 24 juni 1940 13 augustus 1945*)	2 oktober 1938 24 november 1940 5 november 1945*)
Goederenvervoer:	1 november 1905 1940 29 oktober 1945	31 oktober 1938 24 september 1942 9 juli 1946

*)Tijdens de opleving van de personendienst vlak na de oorlog tussen Emmen en Gasselternijveen is Exloo het enige tussenstation dat voor het in- en uitstappen van reizigers is geopend, echter alleen op maandag en vrijdag.

Vanaf 6 oktober 1935 wordt het vervoer van stukgoederen uitgevoerd door de ATO-vrachtautodienst. Halen en brengen van stukgoederen kan bij W. Buter (besteller te Exloo). Voor wagenladingen en vee blijft de halte geopend.

Top

Gebouwen

Haltegebouw Het haltegebouw is aanbesteed met bestek NOLS-25. Na de sluiting van de spoorlijn blijft het haltegebouw in gebruik als woning. In 1946 krijgt de gemeente het gebouw in haar bezit en verhuurt het pand als woning. In de jaren 70 is er aan de noordzijde van de perronzijde een stenen bouwsel neergezet. Dit schuurtje is bij de renovatie afgebroken. In de jaren 60 stond op dezelfde plaats naast het afdakje al een kleine schuurtje. In 1989 komen er plannen op tafel om de haltegebouwtjes van Valthe en Exloo op te knappen. Dit opknappen moet gebeuren in samenwerking met de stichting Opbouw Drenthe. Het hele project wordt dan uitgevoerd door werkloze vrouwen die op die manier een goede werkervaring kunnen krijgen. Aan het begin van de zomer van 1991 komt het gebouw leeg te staan. Het wordt al snel een object voor vandalen. De gemeente timmert de kapotte ramen dicht. De gemeente verkoopt het pand in 1993 aan de familie Davids. Inmiddels het gebouw volledig gerenoveerd en doet weer dienst als woning. Om de woning qua grootte aan te passen aan de hedendaagse eisen wordt de zuidelijke vleugel voorzien van een etage.	Het haltegebouw Exloo aan de straatzijde. Foto Het Huis Oud en Nieuw, circa 1914. Het haltegebouw vlak voor het begin van de renovatie. Foto R. van Wissen, 3 augustus 1991. Het haltegebouw na de renovatie. Foto M. Brandt, 2002.
Privaatgebouw Het privaatgebouw is aanbesteed met bestek NOLS-25. Het privaatgebouw is bij de sluiting van de spoorlijn nog steeds aanwezig. Door de bewoners van het haltegebouw wordt het gebruikt als schuur en de laatste jaren als stal. De openingen worden dicht getimmerd. In het gebouwtje zijn de muren verwijderd. Helaas heeft het gebouwtje de renovatie van begin jaren 90 niet overleefd.	Voormalig privaatgebouw van halte Exloo. Foto R. van Wissen, 3 augustus 1991. Privaatgebouw (perronzijde) zoals dat bij de halte Exloo wordt gebouwd. Tekening R. van Wissen.
Goederenbergplaats I Op de foto uit het Huis Oud en Nieuw uit 1914 is op de voorgrond een goederenbergplaats te zien. Het gebouwtje heeft een schuin pannendak. Op nieuwere foto's is het gebouwtje weer verdwenen en staat op dezelfde plek een oude goederenwagen.	Haltegebouw Exloo aan de lijnzijde. Op de voorgrond links de goederenbergplaats. Foto Het Huis Oud en Nieuw, circa 1914.
Goederenbergplaats II Na de sluiting van de stopplaats De Haandrik verhuist de schuilplaats in 1932 naar Exloo. Naast het haltegebouw doet de schuilplaats dienst als extra goederenbergplaats. Wanneer de schuilplaats is afgebroken is niet bekend.	Geen foto beschikbaar

Top

Emplacement

Exloo

Al direct na de opening van de spoorlijn klaagt de gemeenteraad over de gevaarlijke situaties die zich voor doen bij twee onbewaakte overwegen in het dorp. In het voorjaar van 1906 wordt inderdaad door de overheid aangegeven, dat het wenselijk is om beide overwegen te voorzien van sluitbomen. Een half jaar later klaagt de gemeente dat de overheid zijn belofte nog steeds niet is nagekomen. Op de overweg worden spoorbomen geplaatst. Deze kunnen vanaf het perron worden bediend. De overwegen zijn echter nogal ver van het station verwijderd. De haltechef kan bij mistig weer niet zien of de overweg vrij van verkeer is. Het is dan ook een aantal malen gebeurd dat personen op de overweg worden ingesloten door de spoorbomen.

In het begin van 1909 wordt het tweede spoor van Exloo een volwaardig kruisspoor door het plaatsen van een tweede wissel en het bouwen van een 2e perron. In 1910 wordt de aansluiting naar de zanderij gerealiseerd. De zanderij ligt een eind in de richting Gasselternijveen. Parallel aan het hoofdspoor wordt een tweede spoor aangelegd. Vlak voor de zanderij is er een omloopspoor. Er is echter geen koppeling met het hoofdspoor ter plaatse. Om op het hoofdspoor te komen moet altijd terug gereden worden naar het emplacement van het station.

De los- en laadplaats wordt eveneens uitgebreid. Er komt een overloopwissel aan de kant van het haltegebouw. Vlak naast de goederenloods is een klein kopspoortje.

Na de sluiting van de spoorlijn Weerdinge - Buinen is alles opgebroken.

Haltegebouw van Exloo met een blik op het emplacement. Duidelijk zichtbaar is het 2e perron.
Ansichtkaart uitgegeven door M.J. Eerelman te Ter-Apel. Ansichtkaart is afgestempeld op 30 mei 1917.

Top

Personeel

Op de halte Exloo hebben meerdere mensen gewerkt. Hieronder staat een overzicht van diverse personen en functies zover bij de auteur bekend, gebaseerd op de overzichten uit "Het Utrechts Archief" en publicaties in kranten en boeken. Het overzicht is niet compleet en zal waar mogelijk worden aangevuld. De personen zijn ingedeeld naar de laatste functie die ze op de halte Exloo hebben vervuld.

Functie:	Van:	Tot:	Naam:	Opmerking:
Haltechef	01-11-1905	30-09-1906	G. ten Brummelhuis (Gerardus)	Afkomstig uit Delden. Vertrekt naar Princenhage.
Haltechef	01-10-1906	29-12-1909	P. van der Meche (Paulus)	Afkomstig uit Lieshout. Vertrekt naar Nieuwolda.
Eerste haltechef	30-12-1909	15-06-1920	J. Gielen (Johannes)	Voorheen Telegrafist te Culemborg Op 5 januari promotie tot Haltechef. Op 14 november 1915 promotie tot Eerste haltechef. Vertrekt naar Riel.
Eerste haltechef	01-07-1920	31-05-1921	C. van den Hengel (Cornelis)	Afkomstig uit Nijeveen. Vertrekt naar Wolfheze.
Haltechef	01-06-1921(?)	01-01-1927	J. Springer	Vertrekt naar Peperga.
Haltechef	17-02-1927	14-10-1930	R.J. Oosteweeghel	Voorheen Assistent van de stationsdienst te Kampen Noord. Vertrekt naar Apeldoorn / Loenen
Eerste haltechef	16-10-1930	01-01-1939	J. Smit (Johannes)	Afkomstig uit Oosthuizen. In 1937 tevens haltechef van Valthe en stationschef van Buinen. Krijgt vanaf 1 januari 1939 wachtgeld in afwachting van zijn pensioen, omdat de halte is opgeheven.
Arbeider - telegrafist	01-11-1905	02-09-1911	P. Vos (Paulus)	Voorheen Hulparbeider te De Punt. Komt als Arbeider - telegrafist naar Exloo. Vertrekt naar Meeden - Muntendam.
Arbeider - telegrafist	01-02-1914	13-02-1926	J. Stevens (Johannes)	Voorheen Arbeider - rangeerder te Emmen. Vertrekt als Assistent van de stationsdienst naar Vriezenveen.
Arbeider - telegrafist	14-02-1926	19-05-1928	A. Wouters (Aalt)	Voorheen Arbeider - rangeerder te Nijkerk. Vertrekt naar Ermelo.
Arbeider - telegrafist	?	01-01-1939	H. van Dijk	-
Arbeider - rangeerder	06-01-1919	29-12-1920	H. Hageman (Hendrik)	Eerste betrekking bij de spoorwegen als Hulparbeider. Op 13 juli 1919 promotie tot Arbeider. Op 13 januari 1920 promotie tot Arbeider - rangeerder. Vertrekt naar Emmen.

Top

Gegevens plaats

Algemeen

Exloo is een oud dorp op de Hondsrug. De bewoners leven van oorsprong van de landbouw. Rondom Exloo zijn uitgestrekte heidevelden waar de bewoners hun schapen laten grazen. De schaapskudde van Exloo bestaat nog steeds. Nu is het vooral een toeristische attractie. Daarnaast zorgen de schapen ervoor dat de heide rond Exloo niet vergrast.

De naam Exloo duidt op de vroegere aanwezigheid van bos in het gebied. De naam van het dorp is waarschijnlijk ontstaan uit de Oud-Saksische woorden ek (eik) en loo (bos). Hoewel Odoorn het centrum is van het kerspel waartoe ook Exloo en Valthe behoren is Exloo lange tijd qua inwonertal het belangrijkste dorp van de gemeente Odoorn. Toen de ontginningen van de Exloër- en Valthervenen starten, wordt het dorp al snel overvleugeld door 2e Exloërmond en vooral Valthermond.

De NOLS-lijn loopt langs de oostzijde van het dorp op ongeveer 500 meter van de dorpskern.

Het dorp kent niet veel reizigersvervoer behalve op marktdagen in Assen en Emmen, maar het goederenvervoer kent echter goede tijden. Er worden vooral veel consumptieaardappelen, granen met name rogge en haver en een gedeelte van het stro afgevoerd. Verder wordt vrijwel alles wat het dorp nodig heeft per spoor aangevoerd waaronder kunstmest om het land vruchtbaar te maken.

Bestuur

Exloo behoort tot de gemeente Odoorn. Het gemeentehuis staat echter in Exloo. Later fuseert de gemeente Odoorn met de gemeente Borger tot de nieuwe gemeente Odoorn - Borger. De hoofdzetel van de nieuwe gemeente wordt wederom Exloo. Ondanks dat de naam van het dorp niet in de naam van de gemeente voorkomt. In de periode 1880 tot heden heeft Odoorn en later Odoorn - Borger de onderstaande burgemeesters gehad;

Naam:	Van:	Tot:	Opmerking:
Jacobus Goedhardus (J.G.) Borgesius	1874	1915	-
Albert (A.) Vriend	1915	1938	-
Johan (J.) van Roijen	1938	1943	Voorheen burgemeester van Gasselte
Hendrik Roelof (H.R.) Bruininga	1943	1945	-
Johan (J.) van Roijen	1945	1964	-
Mr. Egmond Willem (E.W.) de Fielliettaz Goethart	1964	1974	-
Henderikus (H.) Kreijkes	1974	1984	-
Drs. Jacob Jan (J.J.) van Zorge	1984	1985	-
Cees (C.G.A.A.) Brekelmans	1995	1997	waarnemend
Tryntsje (T.) Slagman-Bootsma	1998	2007	-
Marco (M.J.J.) Out	2008	2014	-
Piet (P.) Adema	2014	2015	Waarnemend
Jan (J.) Seton	2015	heden	-

Voorzieningen

Stationskoffiehuis "Warringa"
In de buurt van de halte is een Stationskoffiehuis. De exploitant is de heer Jacob Warringa. In februari 1931 biedt de heer Warringa het gebouw inclusief de inventaris te koop. De hoge leeftijd en het gebrek aan een geschikte opvolger noodzaakt hem dit besluit te nemen.

Op de plek van het voormalige stationskoffiehuis staat nu hotel-café "Het wapen van Exloo".

Geen foto beschikbaar

Top

Afkorting:	Elo
Positie:	km 86,762, linkerzijde
Adres:	Hoofdstraat 4