Station Wildervank

Gewijzigd: j:07-09-2023

Inhoud:

Links:

Gegevens station Exploitatie Gebouwen Emplacement Spoorweghaven (niet gerealiseerd) Personeel Gegevens plaats

Exploitant: STAR Museumlijn Voormalige exploitanten: Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (MESS) Nederlandse Spoorwegen, voorheen Nederlandsche Spoorwegen (NS) Voormalig aansluitend vervoer: Eerste Groninger Tramway-Maatschappij (EGTM) Autobusdiensten C. van der Heide 'Eendracht maakt macht' Autobusdiensten N. Huiting Syndicaat tot Reorganisatie der Eerste Groninger Tram (SREGT) Stoomtramweg-Maatschappij Oostelijk Groningen (OG) Fabrieksaansluitingen: Aardappelmeelfabriek Duintjer, Wilkens, Meihuizen en Co Stoomhoutzagerij J.M. Meihuizen en Co Veenkoloniale Boerenbond, voorheen Holscher Overige: www.stadskanaalrail.nl

Gegevens station

Afkorting:	Wdv
Positie:	km 12,384, linkerzijde
Adres:	C.W. Lubbersstraat, voorheen stationsstraat

Exploitatie

Geopend als station aan de spoorlijn Stadskanaal - Zuidbroek.

	Geopend:	Gesloten:
Personenvervoer:	1 augustus 1910 25 mei 1940 27 juni 1945	14 mei 1939 17 september 1944 17 mei 1953
Goederenvervoer:	1 augustus 1910	1984

Gebouwen

Stationsgebouw

Stationsgebouw van het type NOLS 2e klasse. Het stationsgebouw is aanbesteed met bestek NOLS-34. Boven de toegangsdeur in het midden van het gebouw aan de straatzijde is een luifel aanwezig. Aan de zuidzijde van het stationsgebouw is een grote stenen goederenloods aangebouwd. Aan de straat- en perronzijde heeft de goederenloods 2 houten schuifdeuren. Tevens zijn 2 kleine ramen naast de schuifdeuren aanwezig. Op de zuidelijke hoek aan de zijde van het perron wordt later op de goederenloods nog een extra schoorsteen gebouwd.

Station Wildervank aan de straatzijde aan de kant van de goederenloods met toegangshek op de voorgrond. Links op de achtergrond het stationskoffiehuis. Foto genomen in de jaren 10 van de 20e eeuw. Ansichtkaart collectie Roelof Boelens, uitgegeven door firma H.K. van Halteren.

Station Wildervank aan de straatzijde aan de kant van de uitbouw. Ansichtkaart collectie Roelof Boelens, uitgegeven door firma J.J. Scholten.

Aan de kopse kant van de goederenloods zijn grote ramen aanwezig. Aan de andere zijde van het hoofdgebouw is een uitbouw met een wachtkamer voor de reizigers. Boven deze uitbouw is een zolderkamer aanwezig. Aan de perronzijde heeft de uitbouw een afdakje waar reizigers kunnen schuilen bij slecht weer.

Aan de kopse kant van de uitbouw wordt voor 1931 in een wit vlak de naam Wildervank geschilderd. Ook boven de buitenste schuifdeur van de goederenloods wordt aan de perronzijde in een wit vlak de naam van het station geschilderd. Deze schilderingen blijven tot aan de sloop van het gebouw aanwezig.

Station Wildervank met op de voorgrond de wachtkamer met luifel aan de perronzijde. De naam Wildervank is al op zijkant van het gebouw aangebracht. Voor het gebouw staat een standaard NOLS-toegangshek. Ansichtkaart uitgegeven door firma H.K. van Halteren. Ansichtkaart is afgestempeld in 1931.

Station Wildervank aan de perronzijde met op de voorgrond de goederenloods. Foto J.C. van der Ploeg, circa 1969.

Het stationsgebouw is in de loop der jaren aan de straatzijde en de zuidelijke kopse kant wit geplamuurd. In februari / maart 1970 breekt de NS het stationsgebouw af.

Stationsgebouw STAR

De STAR geeft het traject Stadskanaal - Wildervank een nieuw leven. Op de plaats van het oorspronkelijke station Wildervank bouwt de STAR een nieuw perron met een wachthokje (zonder glas).

Perron met wachthuisje van de STAR. Foto R. van Wissen, 29 mei 2004.

-

Nevengebouw

Het nevengebouw is aanbesteed met bestek NOLS-34. Het nevengebouw staat noordelijk van het stationsgebouw. Het nevengebouw is van het grote type zoals langs het gehele traject van Stadskanaal tot Zuidbroek is aan te treffen. Het nevengebouw is na 1958 afgebroken.

Nevengebouw zoals dat bij het station Wildervank wordt gebouwd. Tekening R. van Wissen.

Station Wildervank, in het midden is het nevengebouw zichtbaar en links het stationskoffiehuis. Ansichtkaart uitgegeven door J.J. Scholten jr te Wildervank. Ansichtkaart is (vermoedelijk) afgestempeld in 1917.

-

Dienstwoning

Achteraan het emplacement aan de zijde Bareveld heeft vlak voor de vaste brug een dienstwoning gestaan. Op een tekening uit 1970 staat de dienstwoning nog afgebeeld. Kort daarop is de dienstwoning vermoedelijk gesloopt.

Emplacement

Wildervank 01 Wildervank 02

Bij de opening in 1910 heeft Wildervank een aanzienlijk emplacement. De stationschef kan centraal 4 seinen en 2 wissels bedienen. De overige wissels op het emplacement zijn met de hand te bedienen. Het uitrijsein aan de zijde Veendam is gekoppeld met de brug over de Ommelanderwijk nabij Veendam.

Vlak voor beide zijden van het emplacement van Wildervank is een vast brug aanwezig. Het talud en de bruggehoofden zijn geschikt voor dubbelspoor. De brug aan de zijde Veendam bij kilometer 12.575 is inmiddels verdwenen. Aan de zijde Bareveld bij kilometer 10.075 is de brug nog aanwezig en liggen 2 enkelsporige bruggen tussen de bruggehoofden.

In 1918 breidt de NS de losweg uit. In 1921 wordt het 2e perron met 25 meter verlengd. In 1957 is het kruisspoor opgebroken. Ter nagedachtenis aan het kruisspoor blijft tussen kilometer 11.950 en 12.000 een slinger in het spoor aanwezig. In 1970 zijn er nog 2 lange goederensporen over die in te rijden zijn vanuit de richting Bareveld. Deze takken af van het hoofdspoor vlak bij de vaste brug aan de zijde Bareveld. Tussen beide goederensporen bevindt zich een los- en laadweg. In 1976 is het achterste goederenspoor opgebroken. In 1988 is het goederenspoor zo overwoekerd met gras en struiken dat er nooit meer een trein over zou kunnen rijden. Met de sluiting van het traject Veendam - Stadskanaal is het ook voor het station Wildervank definitief afgelopen.

Met de start van de STAR in 1994 komt er ook weer leven op het emplacement van Wildervank. Doordat het gehele traject Stadskanaal - Veendam enkelsporig is kan de STAR hier maar met 1 trein tegelijk rijden. In de loop der tijd begint dit een belemmering in de dienstuitvoering te worden. Om hier verandering in te brengen moet op een tussenliggend station een mogelijkheid tot kruisen gebouwd worden. De keuze valt daarbij op Wildervank. Eind 2001 legt aannemer Strukton een 2e spoor van circa 600 meter aan nabij het voormalige station Wildervank. Het kruisspoor ligt aan de zijde van Bareveld. Gezien vanuit Bareveld ligt voor de vaste brug een wissel. Beide sporen steken het water over. Enkele tientallen meters later vlak voor het perron van de station Wildervank voegen de beide sporen weer samen. Ook worden enkele wissels aangelegd om te kunnen rangeren. Het railmateriaal is afkomstig van het voormalige NAM-olielaadstation in Schoonebeek.

In het kader van het evenement Star & Arts bouwt de bamboe kunstenaar Antoon Versteegde in de zomer van 2002 een rij boogconstructies over het spoor bij station Wildervank. Hierdoor ontstaat een soort tunneleffect waar de treinen van de STAR onderdoor rijden. De bogen hebben er circa 2 maanden gestaan. Daarna wist de bevolking van Wildervank niet hoe snel ze de bamboestokken moesten zien te bemachtigen. De meeste stokken staan nu in moes- en siertuinen rond Wildervank om de planten te geleiden.

Spoorweghaven (niet gerealiseerd)

In 1919 zijn er in Wildervank plannen om het station te voorzien van een spoorweghaven. Plaatselijke autoriteiten die belang hebben bij een dergelijke spoorweghaven richten het "Havencomité" op. Dit comité moet steun zien te krijgen voor de aanleg van de spoorweghaven. Er wordt een verzoek aan de spoorwegen gericht om een spoorweghaven te bouwen. De spoorwegen ramen de kosten van het geheel op NLG 83.000,00. Het verzoek wordt afgewezen. In het kader van een werkverschaffingsproject wordt geprobeerd de spoorweghaven in 1921 op de kaart te zetten. In 1922 probeert het comité het nog een keer. De kosten zijn volgens de spoorwegen inmiddels opgelopen tot NLG 110.000,00. Dit is financieel niet op te brengen door het comité. Het plan voor een spoorweghaven verdwijnt voorgoed van tafel.

Personeel

Op het station van Wildervank hebben een groot aantal mensen gewerkt. Hieronder staat een overzicht van diverse personen en functies zover bij de auteur bekend, gebaseerd op de overzichten uit "Het Utrechts Archief" en publicaties in kranten en boeken. Het overzicht is niet compleet en zal waar mogelijk worden aangevuld. De personen zijn ingedeeld naar de laatste functie die ze op het station Wildervank hebben vervuld.

Functie:	Van:	Tot:	Naam:	Opmerking:
Stationschef 3e klasse	23-07-1910	08-11-1924	W. Redeker (Willem)	Afkomstig uit Markelo. Eervol niet op verzoek ontslagen van de dienst vanwege invaliditeit.
Eerste haltechef	16-01-1924	01-05-1935	W.J. Smit (Willem Jan)	Voorheen Stationsambtenaar te Elst. Eervol op eigen verzoek ontslagen van de dienst.
Eerste haltechef	01-05-1935	31-12-1935	T.P. Koster (Taeke Pieters)	Afkomstig uit Beugen Knooppunt. Vertrekt naar Veendam.
Assistent v.d. stationsdienst	23-07-1910	28-06-1919	H. Meijer (Harm)	Voorheen Arbeider - telegrafist te Ruinerwold. Op 16 juni 1912 promotie tot Telegrafist. Op 1 april 1919 promotie tot Assistent van de stationsdienst. Vertrekt naar Nieuweschans.
Assistent v.d. stationsdienst	26-02-1911	12-10-1919	A.J. Witsenboer (Antonius Johannes)	Voorheen Arbeider - telegrafist te Junne. Op 14 januari 1917 promotie tot Telegrafist. Op 1 april 1919 promotie tot Assistent van de stationsdienst. Vertrekt naar Coevorden.
Assistent v.d. stationsdienst	03-07-1919	13-04-1929	K. van Gelder (Kobus)	Voorheen Rangeerder te Hoogezand Sappermeer. Komt als Arbeider - telegrafist naar Wildervank. Op 15 mei 1927 promotie tot Assistent van de stationsdienst. Vertrekt naar Barneveld.
Assistent v.d. stationsdienst	29-02-1920	06-12-1924	Th. Bril (Thijs)	Afkomstig uit Bareveld. Vertrekt naar Boxtel.
Assistent v.d. stationsdienst	07-12-1924	07-03-1925	F. Bos (Frans)	Afkomstig uit Veenwouden. Vertrekt naar Franeker.
Assistent v.d. stationsdienst	08-03-1925	04-09-1926	J. de Vries (Johannes)	Afkomstig uit Franeker. Vertrekt naar Gouda.
Assistent v.d. stationsdienst	05-09-1926	15-05-1929	A. Bultema (Anko)	Voorheen Arbeider - telegrafist te Emmen. Komt als Assistent van de stationsdienst naar Wildervank. Vertrekt naar Scheveningen.
Arbeider - telegrafist	13-11-1910	25-02-1911	K. Fokkens (Klaas)	Afkomstig uit Boerveenschemond. Vertrekt naar Inspectie Assen.
Arbeider - telegrafist	12-08-1910	12-11-1910	G. Bok (Geert)	Voorheen Arbeider - rangeerder te Gieten. Komt als Arbeider - telegrafist naar Wildervank. Vertrekt naar Boerveenschemond.
Arbeider - telegrafist	10-11-1912	15-09-1928	A. Kap (Alderd)	Voorheen Arbeider - rangeerder te Donrijp. Komt als Arbeider - telegrafist naar Wildervank. Vertrekt naar Twello.
Arbeider - telegrafist	22-09-1919	03-01-1920	J.A. Bredewold (Johannes Albert)	Voorheen Arbeider - rangeerder te Buinen. Vertrekt naar Dalen.
Arbeider - telegrafist	04-01-1920	28-02-1920	J. Brink (Jan)	Afkomstig uit Dalen. Vertrekt naar Bareveld.
Arbeider - telegrafist	30-06-1935	27-04-1940	H. Doddema (Hendrik)	Afkomstig uit Nieuw-Amsterdam. Vertrekt naar Slochteren. Heeft tussen 1936 en 1940 de leiding op het station.
Arbeider - rangeerder	10-09-1910	29-04-1911	W. Leenes (Willem)	Afkomstig uit Mariënberg. Vertrekt naar Venlo.
Arbeider - rangeerder	08-02-1920	01-04-1922	B. Heijes (Berend)	Voorheen Wegwerker Delfzijl - Stadskanaal. Vertrekt naar Haren.
Arbeider - rangeerder	08-01-1919	31-01-1920	E. Prummel (Evert)	Eerste betrekking bij de spoorwegen als Hulparbeider. Op 15 juni 1919 promotie tot Arbeider. Op 12 oktober 1919 promotie tot Arbeider - rangeerder. Vertrekt als Arbeider - telegrafist naar Westerbroek.
Waarnemend arbeider.	31-07-1910	10-09-1910	D.A. van Aalderen (Derk Albertus)	Eerste betrekking bij de spoorwegen. Vertrekt naar Mariënberg.
Surnuminair	24-09-1914	10-07-1915	J. Beukema (Jan)	Eerste betrekking bij de spoorwegen. Vertrekt naar Zutphen.
Surnuminair	26-06-1916	03-04-1917	R. Nuus (Remko)	Eerste betrekking bij de spoorwegen. Vertrekt naar Hoogezand - Sappermeer.
Surnuminair	15-10-1917	17-05-1918	G.W. Gelling (Geert Wolter)	Eerste betrekking bij de spoorwegen. Vertrekt naar Oss.

Gegevens plaats

Algemeen

De plaats Wildervank bestaat ruim 350 jaar. De oorsprong ligt in het veenkoloniale verleden van de streek. De plaats is ontstaan rond een aantal kanalen die gebruikt worden voor de afvoer van turf naar de stad Groningen. Ten tijde van de aanleg van de NOLS is al het veen in de omgeving van Wildervank al verdwenen. Het stationsgebouw ligt aan de oostzijde van de plaats.

Bestuur

Wildervank is een zelfstandige gemeente tot aan de fusie met Veendam in 1969. Een gedeelte van de gemeente Wildervank gaat over naar de nieuwe gemeente Stadskanaal. In de periode 1880 tot 1969 heeft Wildervank de onderstaande burgemeesters gehad.

Naam:	Van:	Tot:	Opmerking:
Jan M. Meihuizen	1874	1889	Vader van M.J. Meihuizen, welke lid is van de raad van commissarissen van de NOLS.
Eelse.A. Kingma	1890	1894	-
Tjaarda de Cock Buning	1894	1899	-
Uge Uges	1899	1915	-
Djurre (D.P.) Teenstra	1915	1939	In 1938 tevens commissaris van de NOLS
Hendrik (H.) de Wit	1939	1943	-
Gerhardus (G.) Hulzebos	1943	1945	-
Hendrik (H.) de Wit	1945	1946	-
B.P. Liese	1947	1968	-

Voorzieningen

Stationskoffiehuis "J. Bakker"
In de buurt van het station vestigt de heer J. Bakker een stationskoffiehuis. In oktober 1910 wordt de opdracht voor de bouw onderhands gegund aan de de heren A. en M. Huizing in Veendam. Het stationskoffiehuis opent begin 1911. In 1939 is het gebouw in ieder geval nog in handen van de heer Bakker. Naast de functie van stationskoffiehuis zijn er ook enkele hotelkamers beschikbaar.

In de nacht van 18 op 19 april 1960 breekt er brand uit in het gebouw. Gasten in het gebouw ontdekken de brand en waarschuwen de brandweer. Deze is snel ter plekke, maar omdat een zuigerslang weigert, loopt het blussen vertraging op. Als de brand gedoofd is, blijkt de bovenverdieping voor een groot deel verwoest en is er veel waterschade in de rest van het gebouw. Ten tijde van de brand is de heer F. de Vries de eigenaar.

In het gebouw is later het expeditiebedrijf van de firma Huisman gevestigd. Het gebouw is vandaag de dag nog steeds zij het in sterk aangepaste vorm nog steeds aanwezig.

Stationsstraat met aan de rechterkant het Stationskoffiehuis van "J. Bakker". Ansichtkaart 1910 - 1920, uitgegeven door H.K. van Halteren, Beeldbank Groningen NL-GnGRA_1986_19151.

Overweg in de C.W. Lubbersstraat nabij het station Wildervank met op de achtergrond het gebouw van het voormalige stationskoffiehuis. Foto R. van Wissen, 20 september 2008.