Beveiliging en besturing van de treindienst

Na de modernisering van de spoorlijn Zwolle - Emmen in 1987 vindt de besturing van de treindienst op de spoorlijn plaats vanuit de centrale verkeersleidingspost in Zwolle. De gehele treindienst wordt op afstand gecontroleerd en bediend. De bediening van wissels en seinen vanaf de stations komt te vervallen. Lokaal is er geen invloed meer mogelijk. Bij problemen of vragen moet de machinist contact opnemen met de verkeersleider in Zwolle, in eerste instantie met Telerail en later met zijn mobiele telefoon. De verkeersleider bepaalt bij vertraging, onregelmatigheden of storingen welke trein als eerste vertrekt of uitvalt.

In de verkeersleiderspost Zwolle wordt een bedieningstoestel "Zwolle - Emmen / Zwolle - Wierden" geplaatst. Het bedieningstoestel is van het type Integra Domino. Integra is een Zwitserse leveranciers van besturingssystemen voor spoorwegen. Het bedieningstoestel is opgebouwd uit kleine blokjes (domino's) die samen een geheel vormen. Een blokje kan diverse functies hebben. Er zijn blokjes voor het bedienen zoals drukknoppen en blokjes voor het signaleren zoals lampen. Andere blokjes zijn leeg of hebben een streep om het verloop van de sporen aan te geven. Het gehele bedieningstableau heeft een lengte van 95 blokjes en een hoogte van 13 blokjes. Ieder blokje is ongeveer 4 bij 4 centimeter. Het Integra systeem blijft tot aan het begin van de 21e eeuw in dienst en wordt dan vervangen door een systeem met beeldschermen.

Op de beeldschermen kan de treindienstleider zien waar zich alle treinen bevinden. Met behulp van toetsenborden en de muis kan de verkeersleider commando uitvoeren voor het bedienen van wissels en seinen. De in 2011 heropende spoorlijn Veendam - Zuidbroek wordt bediend vanuit de verkeersleidingspost in Groningen.

De aansturing van de seinen en wissels gebeurt met relais die in relaishuizen en kasten langs de spoorlijn staan. De treindienstleider kan met een druk op de knop vanaf zijn bureau de juiste stand van de wissels bepalen en rijwegen instellen. De overwegen en seinen worden met treindetectie in de baan en relais automatisch aangestuurd. Na het passeren van een trein wordt het sein automatisch op rood gezet om aan te geven dat het blok bezet is.

In 2016 stapt ProRail voor de beveiliging van het emplacement Hardenberg en het wachtspoor bij Coevorden over naar PLC beveiliging in plaats van relais. Dit zijn de eerste projecten die na een proefproject bij Santpoort Noord en Beverwijk worden uitgerold. De bedoeling is dat de PLC beveiliging landelijk steeds meer wordt toegepast. Voordeel van de PLC is dat deze meer mogelijkheden biedt dan de standaard relais. In de relaishuizen komen kasten met een PLC van de firma HIMA. Deze HIMA PLC is gecertificeerd voor het gebruik langs de spoorlijnen en voldoet aan de hoogste veiligheidsstandaard SIL4 die voor spoorwegtoepassing bestaat.

Bewaking elektriciteitsvoorziening

Het grootste deel van de bovenleiding heeft in een Nederland een spanning van 1.500 DC. Deze gelijkspanning wordt via transformatoren en gelijkrichters uit het openbare elektriciteitsnet verkregen. Voor de bewaking van de elektriciteitsvoorziening van de geëlektrificeerde trajecten heeft ProRail in Nederland 4 centrale bedrijfsvoeringssystemen (Schakel en Meld Centrum / SMC). Vanuit deze posten kunnen medewerkers stukken bovenleiding in- en uitschakelen. Ook hebben ze zicht op de status van de gelijkrichters en schakelinstallaties. Tevens ontvangen ze hier meldingen over storingen in de elektriciteitsvoorziening. Daartoe zijn in de onderstations GIK-kasten (Geïntegreerde Kast / GIK) geplaatst die meldingen uit het systeem verzamelen. In de GIK-kast zit een RTU van de Zwitserse firma Landis & Gyr, die in Gouda zijn Nederlandse vertegenwoordiging heeft. De RTU verzorgt de communicatie tussen de baan en het bedrijfsvoeringscentrum. Na de overname van Landis & Gyr door Siemens in 2000 worden de leveringen voortgezet vanuit de Siemens vestiging in Den Haag. De GIK-kasten laat Siemens bij NMA in Zeist bouwen, waarbij Siemens zorgt voor de aanlevering van RTU. NMA gaat op in de firma Vialis, een onderdeel van de firma VolkerWessels. In 2007 is de productielocatie overgebracht naar Vialis Railway Systems in Houten. Na een Europese aanbesteding van ProRail krijgt de firma Sprecher Automation uit Oostenrijk het recht om de nieuwe systemen te leveren. Siemens blijft verantwoordelijk voor de nalevering en service van de bestaande systemen.

Na de elektrificatie van de spoorlijn Zwolle - Emmen in 1987 wordt de bewaking aangesloten op het het SMC in Zwolle. Naast Zwolle heeft ProRail ook SMC's in Utrecht, Eindhoven en Rotterdam. Oorspronkelijk is er ook een SMC in Amsterdam, maar deze wordt in 2006 samengevoegd met de SMC in Utrecht. De apparatuur voor de SMC's is ook geleverd door de firma Landis & Gyr uit Zwitserland met een Nederlandse vertegenwoordiging in Gouda. Landis & Gyr is in 2000 overgenomen door de firma Siemens. De ondersteuning vindt nu plaats vanuit de Siemens vestiging in Den Haag. In 2011 besteedt ProRail een nieuw systeem Europees aan. De 4 SMC's worden daarbij samen gevoegd tot een centraal systeem in Utrecht. De opdracht gaat naar PSI, een firma gespecialiseerd in besturingssystemen uit het Duitse Aschaffenburg.