Welkom op de website over
de geschiedenis van de
Noordoosterlocaalspoorweg-Maatschappij
NOLS) en haar opvolgers
Na diverse pogingen om het noordoosten van Nederland te voorzien van een spoorlijn, wordt op 8 mei 1899 na een voorbereiding van 12 jaar de Noordoosterlocaalspoorweg-Maatschappij (NOLS) opgericht. De NOLS besteedt de exploitatie uit aan de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (MESS). Na een aanvankelijke succesvolle start moet 38 jaar na de oprichting geconstateerd worden, dat de NOLS niet meer levensvatbaar is. De spoorlijn Zuidbroek - Delfzijl sluit al in 1934. Door oplopende verliezen worden de spoorlijnen van de NOLS in 1938 genaast door de Staat der Nederlanden en komen alle bezittingen in handen van de Nederlandse Spoorwegen (NS). De NS zijn voornemens om alleen de lijngedeelten Almelo - Mariënberg - Coevorden - Emmen en Zuidbroek - Stadskanaal als goederenlijn te handhaven. Voor reizigersvervoer is in het geheel geen toekomst meer. Uiteindelijk na een kleine opleving in de Tweede Wereldoorlog van alle nog bestaande trajecten, blijven de reizigerstreinen op de trajecten Zwolle - Emmen en Mariënberg - Almelo rijden. De rest wordt als goederenspoorlijn geëxploiteerd of gesloten en opgebroken. In 1946 komt er een zijlijn vanuit Nieuw-Amsterdam naar Schoonebeek in gebruik om het zwarte goud naar de raffinaderijen in Rotterdam te kunnen vervoeren.
In de jaren 80 van de 20e eeuw besluiten de Nederlandse Spoorwegen onder druk van de autoriteiten de spoorlijn Zwolle - Emmen te moderniseren, gedeeltelijk dubbelspoor aan te leggen en te elektrificeren. De spoorlijn Mariënberg - Almelo komt ten gevolge van de liberalisering in handen van Connexxion. Op de spoorlijn Stadskanaal - Veendam begint de STAR een museumlijn. Vanaf Veendam gaat ACTS rijden met eigen goederentreinen. De Bentheimer Eisenbahn exploiteert in Coevorden een railterminal, waar jaarlijks duizenden containers behandeld worden. Op 1 mei 2011 wordt in Veendam de reactivering van het personenvervoer op de spoorlijn Veendam - Zuidbroek door Arriva feestelijk in gebruik genomen en is inmiddels alweer meer dan 10 jaar in dienst. Arriva en de bestuurders van Groningen willen de verbinding in de toekomst graag verlengen naar Stadskanaal. De verantwoordelijkheid voor de spoorlijnen Zwolle - Emmen en Mariënberg - Almelo komt in handen van de provincies Overijssel en Drenthe. Vechtdallijnen is de nieuwe verzamelnaam voor beide spoorlijnen. Arriva wint de Europese aanbesteding van de Vechtdallijnen en rijdt vanaf december 2012 op de spoorlijn Zwolle - Emmen. Daarna volgt in december 2013 de spoorlijn Mariënberg - Almelo. In december 2017 wordt de naam Vechtdallijnen alweer verlaten en vallen de voormalige spoorlijnen onder Blauwnet, alle spoorlijnen die door de provincie Overijssel zijn aanbesteed. De spoorlijn Nieuw-Amsterdam - Schoonebeek verliest haar functie voor het afvoeren van ruwe aardolie en wordt in 2014 door ProRail te koop aangeboden en daarna afgebroken. De opvolger van ACTS, de firma HUSA, stopt in 2014 met het zelfstandig rijden van goederentreinen. De treindienst tussen Mariënberg - Almelo wordt in 2016 doorgetrokken naar Hardenberg, waarbij de snelheid en frequentie worden opgevoerd. Bij Coevorden komt in 2017 een spoorboog in dienst om een rechtstreekse verbinding te vormen naar het emplacement van de Bentheimer Eisenbahn zonder in het centrum van Coevorden te moeten rangeren.
In de zomer van 2021 komt de dive-under bij Herfte in dienst om de treindienst Zwolle - Emmen te ontkoppelen van de spoorlijn naar Meppel. Het stuk tussen Zwolle en Herfte is volledig 4-sporig uitgevoerd. De volgende mijlpaal is een stuk dubbelspoor bij Emmen - Zuid om een kwartierdienst naar Emmen mogelijk te maken. Dit stuk spoor komt in 2022 in exploitatie. Station Emmen - Zuid krijgt daarbij een 2e perron waar de treinen richting Emmen stoppen.
In 2019 wordt het principebesluit genomen om op de spoorlijn Veendam - Stadskanaal weer reguliere reizigerstreinen te laten rijden. De provincie Groningen wil na diverse testen de treinen graag op waterstof laten rijden. Arriva zal daartoe nieuwe treinen met een waterstof aandrijving moeten aanschaffen. Mogelijk komen waterstof aangedreven treinen in de toekomst dan ook op de spoorlijn naar Veendam te rijden. Op 3 december 2019 gaat de Tweede Kamer akkoord om een haalbaarheidsstudie uit te voeren naar de inmiddels tot Nedersaksenlijn omgedoopte spoorlijn Groningen - Enschede via Stadskanaal en Coevorden. Zal de verbinding tussen de noordelijke en zuidelijke restanten van de NOLS dan ooit weer tot stand komen?
Vanuit Duitsland wil de Bentheimer Eisenbahn met personentreinen gaan doorrijden naar Coevorden. Het benodigde materiaal is al aangeschaft en wacht op een renovatie. Een groot deel van de financiering is in 2022 al rond en wordt in het voorjaar van 2024 definitief bevestigd door de diverse Duitse en Nederlandse overheden. Op het emplacement van Coevorden zal een extra perron aangelegd worden, waar de trein naar Duitsland kan vertrekken. De provincie Overijssel zet vaart achter de elektrificatie van het traject tussen Mariënberg en Almelo. De overheid en ProRail hebben inmiddels toegezegd om de spoorlijn voor eind 2028 te elektrificeren. In de zomer van 2024 start de aanbesteding van de Vechtdallijnen. De concessie loopt oorspronkelijk tot eind 2027, maar wordt met een jaar verlengd zodat aan het begin van de nieuwe concessie op 10 december 2028 direct elektrisch tussen Almelo en Mariënberg kan worden gereden. De nieuwe concessie zal wederom een looptijd hebben van 15 jaar tot 2043.
Inmiddels is het meer dan 110 jaar geleden dat de spoorlijnen van de NOLS gereed kwamen. Enkele decennia geleden zag het voortbestaan van de voormalige NOLS-spoorlijnen er somber uit, maar inmiddels staan de ontwikkelingen niet stil en ziet de toekomst er goed uit. Op deze website vindt u informatie over de oprichting van de NOLS, de bouw van de spoorlijnen, de exploitatie en alles wat er daarna gebeurt. Ook de geschiedenis na de officiële opheffing van de NOLS in 1938 ontbreekt niet en wordt ruimschoots behandeld en gaat door tot op de dag van vandaag.
De maker van de website is zich er van bewust, dat het verhaal nooit compleet is. De website wordt regelmatig uitgebreid met nieuwe en aanvullende informatie. Het uiteindelijke doel is om de geschiedenis van de NOLS, al haar opvolgers en alles wat daar omheen gebeurt zo goed en betrouwbaar mogelijk weer te geven.
Mocht u onvolkomenheden aantreffen of aanvullingen hebben inclusief foto's, neem dan gerust contact met mij op via webmaster@nols-maatschappij.info. Uw reactie wordt zeer gewaardeerd en zal ervoor zorgen, dat de inhoud van deze website verder verbetert.
Ik wens u heel veel leesplezier.
Laatste aanpassingen aan de website uitgevoerd op 29 november 2024.