Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij (NCS), 1860 - 1934
Gewijzigd: l:18-05-2024
Gegevens
| Oprichting: | 20 en 29 februari 1860 te Amsterdam. |
| Opheffing: | 23 mei 1934 |
| Overgenomen door: | Spoorlijnen door Staatsspoorwegen / Tramlijnen door diverse busbedrijven |
| Spoorwijdte: | 1435 mm |
Algemeen
De maatschappij wordt in 1860 opgericht en krijgt haar hoofdkantoor in Amsterdam. De eerste spoorlijn die de Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij (NCS) aanlegt, is de verbinding Utrecht - Amersfoort - Zwolle. Daarnaast worden rond Utrecht ook nog enkele locale spoorlijnen aangelegd.
Het hoofdkantoor van de NCS verhuist op 4 augustus 1876 van Amsterdam naar Utrecht.
Naast de eigen spoorlijnen exploiteert de NCS ook nog enkele stoomtramlijnen die aangelegd zijn door derden. (ULS, NBM en SV). Vanaf 1 mei 1919 nemen de Staatsspoorwegen de exploitatie van de spoorlijnen van de NCS over. De stoomtramlijn Nunspeet - Elburg - Zwolle is aangelegd door NCS dochter Nederlandse Buurtspoorweg Maatschappij (NBM). Eind jaren 30 wordt deze tramlijn vervangen door een autobusdienst van de ATO.
Spoorlijn Utrecht - Amersfoort - Zwolle
Op 20 augustus 1863 begint de exploitatie van de spoorlijn Utrecht - Amersfoort - Zwolle. Vanaf 1866 wordt het station in Zwolle gedeeld met de Staatsspoorwegen. Doorgaande passagiers vanuit Utrecht naar het noorden van het land moeten in Zwolle overstappen, omdat er geen doorgaand verkeer is. Inmiddels is deze spoorlijn dubbelsporig, geëlektrificeerd en vormt de spoorlijn Amersfoort - Zwolle het hart van de verbinding tussen het westen en het noorden van Nederland. Al is er met de opening van de Flevolijn wel een alternatief gekomen via Almere.
Spoorlijn Zwolle - Kampen
Op 20 augustus 1863 begint de exploitatie van de spoorlijn Zwolle - Kampen. Oorspronkelijk is het de bedoeling dat de spoorlijn vanuit Utrecht rechtstreeks naar Kampen zou doorrijden. De spoorlijn Zwolle - Kampen is echter altijd als losse spoorlijn geëxploiteerd. Het is bij een locale enkelsporige spoorlijn gebleven. In de jaren 10 van de 21e eeuw zijn er plannen om de spoorlijn naar Kampen om te vormen tot een elektrische tramlijn. De elektrificatie vindt in 2017 daadwerkelijk plaats, maar de spoorlijn blijft een echte treinverbinding. De spoorlijn maakt net als de spoorlijn naar Emmen deel uit van het zogenaamde "Blauwnet" van de provincie Overijssel.