Aanbesteding Vechtdallijnen (2012 - 2027)

De provincie Overijssel, provincie Drenthe en Regio Twente publiceren in januari 2010 door middel van een Europese aanbesteding de exploitatie van de spoorlijnen Zwolle - Emmen en Almelo - Mariënberg, de zogenoemde Vechtdallijnen. Een bestek beschrijft de minimale eisen waaraan de deelnemende partijen moeten voldoen. Geïnteresseerde partijen moeten uiterlijk 15 april 2010 hun aanbiedingen hebben ingediend.

Vier vervoerders hebben een offerte ingediend: Arriva, Syntus, Veolia en nieuwkomer Pollarisrail. De huidige vervoerders NS-Reizigers en Connexxion hebben niet ingeschreven. Connexxion zou om 2 weken uitstel hebben gevraagd. NS-Reizigers heeft na lang wikken en wegen officieel meegedeeld niet te willen aanbieden. Nog voor de zomer van 2010 moet duidelijk worden wie vanaf december 2012 het treinvervoer op de spoorlijn Zwolle - Emmen mag gaan uitvoeren. De spoorlijn Almelo - Mariënberg wordt, na afloop van het huidige contract, vanaf december 2013 toegevoegd. De concessie zal voor 15 jaar worden verleend.

Arriva, Syntus en Veolia zijn bekende spelers in de Nederlandse en deels ook Europese treinenmarkt. Pollarisrail daarentegen is een onbekende nieuwe speler. Pollarisrail is een particulier initiatief van de heer Wim Pollaert uit Herkenbosch. Hij heeft altijd met verbazing gekeken naar de huidige spelers in de markt en gedacht dat kan ik beter. Met de aanbesteding van de Vechtdallijnen heeft hij de stoute schoenen aangetrokken en samen met een aantal partijen in de markt een businessplan opgesteld. Een van die partijen is de Zwitserse leverancier van treinen Stadler Rail. Een combinatie van elektrische en dieseltreinen type Flirt en Spurt moeten een gecombineerde exploitatie van beide spoorlijnen interessant maken.

Op 11 mei 2010 wordt de (voorlopige) gunning bekend gemaakt. Arriva neemt het treinvervoer op de spoorlijnen Zwolle - Emmen en Almelo - Mariënberg, de zogenoemde Vechtdallijnen, over van NS en Connexxion. Dit is de uitkomst van de Europese aanbestedingsprocedure die de provincies Overijssel, Drenthe en Regio Twente hebben uitgevoerd. De concessie voor het treinvervoer wordt verleend tot en met 2027.

Vier vervoerders hebben een offerte ingediend: Arriva, Syntus, Veolia en nieuwkomer Pollarisrail. Na de beoordeling van de offerte van Arriva Openbaar Vervoer NV is zij als winnaar naar voren gekomen. Arriva gaat vanaf december 2012 de spoorlijn Zwolle - Emmen rijden en vanaf december 2013 ook de spoorlijn Almelo - Mariënberg.

De belangrijkste verbeteringen uit de aanbieding van Arriva zijn:

• Op de spoorlijn Zwolle - Emmen gaan nieuwe, snellere treinen rijden van de Zwitserse fabrikant Stadler. Deze treinen rijden ook elders in Nederland (o.a. Friesland, Groningen en Limburg).
• De treinen op de spoorlijn Almelo - Mariënberg worden gemoderniseerd en onder andere voorzien van 1e klas zitplaatsen.
• De dienstregeling Zwolle - Emmen wordt uitgebreid met extra sneltreinritten in de avonduren en vroegere ritten op zondag, waardoor een logische, regelmatige dienstregeling ontstaat.
• Op werkdagen tijdens de ochtend- en middagspits rijden er extra treinen tussen Zwolle en Coevorden. Op deze manier wordt de drukte opgevangen.
• Er komt een betere verbinding tussen Drenthe en Twente door een extra stop van de sneltrein ontstaat er een overstapmogelijkheid in Mariënberg van de trein Zwolle - Emmen.
• Op alle treinen op de spoorlijn Zwolle - Emmen komt een steward in plaats van een conducteur. Deze heeft een balie tot zijn beschikking en kan alle reizigers op allerlei manieren van dienst te zijn (o.a. sociale veiligheid, reisinformatie, kaartcontrole e.d.). Op de spoorlijn Almelo - Mariënberg zijn nu geen conducteurs aanwezig. Daar zullen stewards flexibel worden ingezet.

Een andere vernieuwing is dat de provincies Overijssel en Drenthe en Regio Twente samen opbrengstverantwoordelijk zijn. Zij streven samen met Arriva naar meer reizigers in de trein door de verbetering van de kwaliteit.

De provincies Overijssel en Drenthe en Regio Twente willen het treinvervoer op de Vechtdallijnen voor een periode van 15 jaar gunnen aan vervoerbedrijf Arriva. Voor het zover is, geldt er vanaf de bekendmaking eerst nog een wettelijke bezwaartermijn van 6 weken waarin de overige inschrijvers nog kunnen reageren. Pas na deze termijn wordt de gunning aan Arriva definitief.

Bouw en opening station Veendam

Op 3 mei 2010 begint ProRail officieel met de bouw van station Veendam en de aanpassingen van de spoorlijn Zuidbroek - Veendam. Vlak bij het oude stationsgebouw van Veendam wordt een groot informatiebord onthuld. De onthulling wordt verricht door gedeputeerde Marc Jager van Verkeer en Vervoer samen met burgemeester Meijerman van Veendam, wethouder Post van Menterwolde en directeur Hettinga van Arriva.

Voordat de trein naar Veendam kan gaan rijden, moet het spoor tussen Zuidbroek en Veendam geschikt gemaakt worden voor personenvervoer met een maximum snelheid van 100 kilometer per uur (met uitzondering van de bochten). Veendam krijgt een nieuw stuk spoor en een nieuw perron. Er moet ook een aantal kleine maatregelen getroffen worden aan de overwegen.

De kosten van de aanleg, aanpassingen en verbeteringen aan het spoor en de overwegen zijn 15 miljoen Euro. Deze worden betaald uit het Regiospecifiek Pakket Zuiderzeelijn. Het geld dat vrijgekomen is van het Rijk voor het niet doorgaan van de Zuiderzeelijn. Daarnaast draagt de provincie Groningen jaarlijks ruim 4 miljoen Euro bij in de exploitatiekosten voor de spoorlijn Groningen - Veendam. Dit geld komt uit de Brede Doeluitkering voor regionale spoorlijnen die ieder jaar door het Rijk wordt verstrekt.

Het bord dat het publiek moet attenderen op de werkzaamheden voor de reactivering van de spoorlijn Zuidbroek - Veendam. Foto R. van Wissen, 26 februari 2011.

De stoomtrein van de STAR komt aan in Veendam om Arriva te verwelkomen. Foto R. van Wissen, 1 mei 2011.

Het is de bedoeling dat de treinen tussen Zuidbroek en Veendam overdag ieder half uur gaan rijden. De treinen rijden vanuit Zuidbroek door naar Groningen. Tussen deze plaatsen ontstaat daardoor een kwartierdienst.

De werkzaamheden worden uitgevoerd door aannemer Ballast Nedam en moeten in april 2011 klaar zijn. In het najaar van 2010 zijn de eerste bouwactiviteiten duidelijk zichtbaar. Op de plaats waar voorheen de containers door Jonker worden gelost en geladen wordt een perron gebouwd. Langs het perron is tevens al een nieuw stuk spoor gelegd. Ter hoogte van de railterminal en de Nedmag-fabriek wordt een extra spoor gelegd. Dit spoor komt ten oosten van het bestaande spoor te liggen. Het nieuwe spoor zal gebruikt gaan worden door het goederenvervoer. Het oude spoor wordt geschikt gemaakt voor 100 km/h en zal bereden worden door de treinen van Arriva. Alle beveiligde overwegen tussen Meeden - Muntendam worden geautomatiseerd. Tot nu toe moet bij iedere overweg gestopt worden en moet de overweg middels een sleutel geactiveerd worden.

Op zondag 1 mei 2011 start Arriva met de exploitatie van de verbinding Veendam - Zuidbroek - Groningen. Vanaf de eerste trein wordt volgens dienstregeling gereden. De 3e trein van die dag wordt om 9.34 uur feestelijk ontvangen. Deze trein wordt speciaal gereden door het Arriva-treinstel nummer 244 met de naam "Anthony Winkler Prins", de bekende inwoner van Veendam. In de trein zitten een aantal prominente genodigden zoals burgemeester Meijerman van Veendam, burgemeester Van Zuijlen van Menterwolde, directeur Hettinga van Arriva en regiodirecteur Mulder van ProRail Noord-Oost. Op hetzelfde moment komt de STAR met een stoomtrein aan in Veendam. Na de nodige toespraken op het nieuwe perron wordt de lijn officieel geopend. Dit gebeurt door het drukken op een rode knop. Glinsterende slingers worden afgeschoten. Om 10.12 uur vertrekt de feest trein weer volgens dienstregeling richting Zuidbroek. De genodigden genieten dan van een brunch in het STAR-station van Veendam.

De gemeente Veendam wil het gebied achter het station herinrichten. Een eerste aanzet is het nieuwe OV-knooppunt dat in de voormalige Jonker-loods wordt gerealiseerd. Op 1 mei 2011 is men nog volop bezig met de herinrichting van de loods. Het ligt in de planning om het knooppunt in september 2011 te openen.

Toespraken bij de opening van de personendienst Veendam - Zuidbroek. Foto R. van Wissen, 1 mei 2011.

Arriva en STAR naast elkaar op het station van Veendam. Foto R. van Wissen, 1 mei 2011.

Arriva koopt treinstellen voor Vechtdallijnen

Op 2 juli 2010 maakt Stadler Rail bekent dat Arriva 14 elektrische en 24 dieselelektrische treinstellen type GTW aanschaft. Daarmee komt het totaal aantal GTW treinstellen van Arriva in Nederland op 99 stuks. De 14 elektrische treinstellen zijn onderverdeeld in 6 stuks 2-delige en 8 stuks 3-delige treinstellen. Ze zijn bedoeld voor de dienst Zwolle - Emmen. De 24 dieselelektrische treinstellen, bestaande uit 13 stuks 2-delige en 11 stuks 3-delige units, zijn voor de aanvulling op de reeds bestaande vloot. De treinstellen worden vanaf de herfst van 2012 geleverd. Met de bestelling is een bedrag van 140 miljoen Euro gemoeid. Voor de dienst op Mariënberg - Almelo neemt Arriva de 2 bestaande treinstellen over van Connexxion en zal deze qua stijl en comfort aanpassen aan de nieuwe treinstellen.

Arriva schrijft een wedstrijd uit onder het publiek om de treinstellen van namen te voorzien. Iedereen kan namen van personen aandragen die iets voor Overijssel en Drenthe hebben betekend. Dit kan zijn op het gebied van sport, cultuur, politiek, geschiedenis etc. Een jury kiest uit de circa 600 inzenders 30 namen. Het publiek kan op deze 30 namen stemmen. De 4 personen met de meeste stemmen krijgen een vernoeming op een trein. Negen andere treinen worden rechtstreeks benoemd door de jury. De naam van het 14e treinstel stelt Arriva beschikbaar aan de actie War Child. In maart 2013 mogen geïnteresseerden een bod uitbrengen. Diegene met het hoogste bod mag zijn naam 15 jaar lang op het treinstel voeren. De opbrengsten gaan uiteraard naar het goede doel. De hoogste bieder wenst echter anoniem te blijven en verkiest ervoor om het treinstel "War Child" te noemen.

Treinstel "Jeroen Krabbé" staat langs perron 16 in Zwolle te wachten op de volgende dienst. Foto R. van Wissen, 24 maart 2013.

Treinstel "War Child" en "Daniël Lohues" komen vanuit Gramsbergen station Hardenberg binnen gereden richting Zwolle. Foto R. van Wissen, 18 februari 2016.

Elephant Parade in Emmen

In de zomer van 2010 wordt in het centrum van Emmen de Elephant Parade gehouden. Op verschillende plaatsen in het centrum staan kunstzinnige olifanten opgesteld. Als afsluiting van het evenement wordt op donderdag 9 september een veiling gehouden. Als topstuk van de veiling wordt een door kunstenaar Corneille beschilderde olifant geveild. Het beeld de "Corneillefant 3" wordt 's middags met een rechtstreekse trein, gereden door de treinstel ICM 4206, vanuit Amsterdam aangevoerd. Aan boord van deze speciale trein beschilderen 3 kunstenaars 3 andere olifanten, die nog dezelfde avond bij opbod worden verkocht. De Corneillefant 3 brengt € 68.000 op. Een deel van de opbrengst gaat naar Elephant Family, de Engelse stichting die zich inzet voor het behoud van de Aziatische olifant.

Opening station Emmen Zuid

ProRail is voornemens om met ingang van de nieuwe dienstregeling van 12 december 2010 het station Emmen Zuid in gebruik te nemen. Gelijktijdig zou het station Emmen Bargeres sluiten. Het perron van Emmen Zuid is af, maar de omgeving is nog een grote bouwput en de toegangswegen zijn nauwelijks te begaan. Na protesten van diverse belangen organisaties besluiten ProRail en de Nederlandse Spoorwegen op het laatste moment van opening af te zien en deze met enkele maanden te verschuiven. Tot die tijd zal Emmen Bargeres normaal open blijven. Op de NS-Reisplanner is station Emmen Zuid echter al wel als mogelijk station aanwezig, aankomsten en vertrekken worden echter niet gegeven. Op de spoorkaart van de reisplanner is Emmen Bargeres met een rode stip voorzien. Als detail bij de rode stip wordt gegeven dat treinen niet in Emmen Bargeres stoppen.

Om de accommodatie niet ten prooi te laten vallen aan vandalen, heeft ProRail op het perron een tijdelijke camera geplaatst. Op afstand kan een beveiligingsbedrijf alles in de gaten houden en zo nodig actie ondernemen of de politie te waarschuwen.

Op zondag 3 april 2011 stopt in Emmen Zuid, zonder veel speciale aandacht, de eerste trein. De gemeente Emmen wil op een later moment, als de omgeving van het station meer is aangekleed, het geheel feestelijk openen. Voorafgaand aan de eerste trein in Emmen Zuid is de avond er voor de laatste trein in Emmen Bargeres gestopt. In het weekend van 14 mei 2011 zal ProRail het perron daar verwijderen. In tegenstelling tot Emmen Bargeres stopt in Emmen Zuid ook de sneltrein.

Op vrijdag 27 mei 2011 is station Emmen Zuid officieel geopend. De Drentse gedeputeerde van onder andere verkeer en vervoer Henk Brink, wethouders Ton Sleeking en Jan Kuper van de gemeente Emmen en regiodirecteuren Jan Mulder (ProRail) en Arjan Bleeker (NS) zijn hierbij aanwezig.

Deze trein rijdt het station Emmen Zuid nog voorbij. De toegangswegen zijn nog in aanleg. Op het perron staat een tijdelijke camera. Foto R. van Wissen, 26 februari 2011.

Station Emmen Zuid enkele maanden na de opening. Voor de wachtruimte is op het plein en fietsenstalling aangelegd. Foto R. van Wissen, 28 december 2011.

Einde spoorlijn Nieuw-Amsterdam - Schoonebeek

In het eerste weekend van november 2011 heeft ProRail het aansluitwissel van de voormalige oliespoorlijn Nieuw-Amsterdam - Schoonebeek nabij station Nieuw-Amsterdam verwijderd. De spoorlijn is daardoor niet meer te berijden. Het is wachten op de afbraak van dit stukje geschiedenis. Het inrijsein vanuit Schoonebeek is nog gewoon aanwezig en brandt rood. Een trein zal echter naar alle waarschijnlijkheid niet meer verschijnen. ProRail heeft de gemeente inmiddels gevraagd om het spoor te mogen opbreken.

In de zomer van 2012 is het emplacement van Schoonebeek daadwerkelijk opgebroken. Daarmee is een definitief einde gekomen aan een stukje geschiedenis in het zuid-oosten van Drenthe. In 2014 worden de restanten van de spoorlijn door ProRail te koop aangeboden. Zie hier onder.

Op 20 april 2014 heeft ProRail de lichtseinen bij de aansluiting in Nieuw-Amsterdam weggehaald. Tot die tijd hebben de lichtseinen braaf staan branden. zonder maar een trein te zien. Tevens is de overweg in de Nieuweweg aangepast op enkelspoor.

Op de plaats van het aansluitwissel ligt nu alleen nog een laag grind. Het spoor uit Schoonebeek loopt hier dood. Foto R. van Wissen, 04 maart 2012.

Vlak voor Nieuw-Amsterdam staat het lichtsein voor treinen uit Schoonebeek op rood. Een trein zal wel niet meer komen! Foto R. van Wissen, 04 maart 2012.

Wandelpad Exloo - Buinen

Landschapsbeheer Drenthe ontwikkelt samen met de gemeente Borger - Odoorn een plan om het voormalige talud tussen Exloo en Buinen begaanbaar te maken als wandelpad. Het plan wordt positief ontvangen en er wordt geld voor vrijgemaakt. Van het talud is nog een behoorlijk stuk aanwezig, maar er zijn enkele hiaten. De grootste is de buurt van de zandafgraving. Hier moet een omleiding gemaakt worden. Waar het talud nog volledig aanwezig is, bestaat het begaanbaar maken voornamelijk uit het snoeien en rooien van bomen en struiken. Op maandag 13 februari 2012 is er een voorlichtingsbijeenkomst in het Wapen van Exloo waar bewoners uitleg krijgen over de plannen. De grootste vrees van bewoners is dat gemotoriseerd verkeer gebruik gaat maken van het pad. Door hekken en / of stenen te plaatsen hoopt men misbruik tegen te gaan. Het is de bedoeling dat de eerste werkzaamheden in het voorjaar van 2012 beginnen.

Bij de spoorweghaven in Buinen komt een informatiepaneel te staan. Op het paneel informatie over het traject en de geschiedenis van de spoorlijn inclusief een aantal oude foto's. Rechts onderaan het paneel staat een QR-code. Als wandelaars de QR-code scannen met hun mobiele telefoon komen ze terecht op deze website.

Informatie van het wandelpad bij de spoorweghaven van Buinen. Rechts onderaan de QR-code naar deze website. Foto R. van Wissen, 26 juni 2021.

Richtingaanwijzer op een paaltje langs de route in de buurt van brug over het kanaal Buinen - Schoonoord. Foto R. van Wissen, 26 juni 2021.

Spoorboog Coevorden

De provincie Drenthe heeft samen met de gemeente Coevorden, de Bentheimer Eisenbahn AG en de Euroterminal Coevorden BV een intentieverklaring getekend waarin de partijen zich gezamenlijk uitspreken voor het realiseren van een directe railverbinding tussen de Euroterminal Coevorden en de spoorlijn Emmen - Zwolle. Hiermee wordt voorkomen dat goederentreinen op het emplacement van Coevorden moeten rangeren. Tevens komt het de snelheid van de goederentreinen ten goede. Wanneer de spoorboog precies klaar moet zijn, is nog onduidelijk. De spoorboog moet vanaf de Haandrik aansluiting geven op het emplacement van de Euroterminal. De provincie Drenthe heeft de spoorboog reeds opgenomen in haar plannen van 2011.

De spoorboog maakt onderdeel uit van het Regio Specifiek Pakket (RSP). Op 15 februari 2012 is 's avonds in het Kasteel van Coevorden een intentieverklaring ondertekend door de betrokken partijen. Deze verklaring is op 16 februari 2012 tijdens het Dryport Congres in het Van der Valk Hotel Emmen gepresenteerd.

De firma Grontmij in Zwolle voert een studie uit naar de werkzaamheden die moeten worden uitgevoerd om de spoorboog en een wachtspoor langs het spoor Coevorden - Gramsbergen te kunnen realiseren. In de studie op basis van de ProRail FIS (Functioneel Integraal Spoorontwerp) richtlijnen gaat Grontmij uit van een wachtspoor voor goederentreinen van 750 meter + 2 locomotieven van ieder 30 meter. De studie omvat ook de nodige aanpassingen aan de infrastructuur zoals seinen en wissels. Het conceptrapport wordt in september 2012 gepubliceerd.

Het project RSP Coevorden maakt deel uit van het RSP-project Verbetering Spoorlijn Zwolle - Emmen. Dit project heeft tot doel een meer robuuste dienstregeling voor het personenvervoer en het bevorderen van het (inter)nationale railgoederenvervoer van en naar Zuidoost-Drenthe, onder andere via de Euroterminal Coevorden. Binnen het RSP is voor de verbetering van de spoorlijn Zwolle - Emmen 69 miljoen Euro beschikbaar. Hiervan is 36 miljoen Euro beschikbaar voor de Integrale Gebiedsontwikkeling Coevorden en Coevorden-Zuid, i.c. de aanleg van een directe railverbinding tussen de Euroterminal en de spoorlijn Zwolle - Emmen.

Met Dryport Emmen - Coevorden willen de gemeenten Emmen en Coevorden oplossingen bieden voor de overvolle zeehavens. De haven van Rotterdam verwacht een verdubbeling van de logistieke containerstromen in 2020 en voorziet dat een deel van de logistieke activiteiten daarom naar strategisch gelegen en goed ontsloten regio's in het achterland verplaatst moet worden. De regio Emmen - Coevorden heeft goede weg- en spoorverbindingen met het Duitse achterland, voldoende vestigingsruimte voor bedrijven, een divers logistiek onderwijsaanbod en moderne logistieke voorzieningen.

In juli 2013 wordt besloten om de studie naar de daadwerkelijke aanleg van de spoorboog een vervolg te geven. Deze studie moet leiden tot een overeenkomst tussen de verschillende belanghebbenden en een financieel sluitende begroting. Bij het aansluitwissel op de lijn Gramsbergen - Coevorden zal tevens een wachtspoor komen. Met de aanleg van de spoorboog hoeven er op het emplacement van Coevorden geen voorzieningen voor goederenvervoer meer te zijn. Het emplacement kan daarmee nog meer gesaneerd worden. De gemeente Coevorden wil het reizigersstation een opknapbeurt geven. Het voormalige emplacement en het daarachter gelegen industrieterrein moet omgevormd worden tot een winkelgebied met enkele grote supermarkten. Om de doorstroom tussen het oude centrum en het nieuwe winkelgebied te garanderen denkt de gemeente aan een traverse over het spoor of een tunnel onder het spoor.

Op 29 september 2014 wordt het contract tussen de gemeente Coevorden, de provincie Drenthe en de Bentheimer Eisenbahn daadwerkelijk getekend. De spoorboog steekt schuin het kanaal over en komt ter hoogte van de voormalige vestiging van de firma Hentzen op het industrieterrein. Via een boog over het terrein wordt de containerterminal bereikt.

In de 2e helft van 2015 wordt begonnen met de aanleg voor de spoorboog door het slaan van de damwanden om ruimte te creëren voor het aansluitende spoor. Begin 2016 is aannemer VolkerRail bezig om langs het bestaande spoor tussen de De Haandrik en Coevorden ruimte te creëren voor de aansluiting van de spoorboog.

Medio april 2016 zijn de bovenleidingsportalen voor het extra spoor geplaatst. Is er een relaishuis langs het spoor gebouwd. Op het industrieterrein is een voorzichtig begin gemaakt met het bouwen van de draaibrug over het kanaal. In het relaishuis komt een beveiligingssysteem van de firma HIMA en geprogrammeerd door Movares. Dit beveiligingssysteem bestaat uit een SIL4 gecertificeerde Programmable Logic Controller (PLC).

Op vrijdag 13 januari is de 125 ton zware onderbouw van het beweegbare gedeelte op zijn plaats gehesen. De onderbouw is gemaakt door machinefabriek Rusthoven in Groningen en afgewerkt en geverfd bij Multipaint in Burgum. De onderbouw is aansluitend via het IJsselmeer en het kanaal Almelo - Coevorden naar de bouwplaats gevaren. Op de onderbouw komt een bovenbouw bestaande uit een constructie met spanten. Deze arriveert 1 februari 2017 op locatie en wordt aansluitend op de onderbouw geplaatst. Op beide dagen voert de firma Mammoet de takelwerkzaamheden uit in opdracht van aannemer BAM.

Langs het bestaande spoor tussen De Haandrik en Coevorden wordt ruimte gemaakt voor de aansluiting van de spoorboog. Foto R. van Wissen, 18 februari 2016.

Midden april 2016 heeft VolkerRail inmiddels nieuwe portalen voor het dubbelspoor aangelegd. Ook een portaal voor de lichtseinen staat al overeind. Foto R. van Wissen, 21 april 2016.

De spoorboog moet op 30 april 2017 in dienst komen. De spoorboog zelf heeft geen bovenleiding, maar is daar wel op voorbereid. Een diesellocomotief van de Bentheimer Eisenbahn moet de aangekomen elektrische trein op het wachtspoor gaan halen. Een vertrekkende trein met elektrische tractie moet naar het wachtspoor geduwd worden. Vlak na de draaibrug kruist de nieuwe spoorlijn de doorgaande weg door het industrieterrein. Opmerkelijk is dat de weg alleen beveiligd is met lampen en bellen, terwijl het naast gelegen fietspad wel wordt afgesloten met spoorbomen.

Op 3 mei 2017 vindt in het bijzijn van diverse genodigden en de in Coevorden traditionele ganzenhoedsters de officiële opening plaats. Een locomotief van de Bentheimer Eisenbahn met aan de haak een paar personenrijtuigen komt over de draaibrug het industrieterrein opgereden. Vanwege technische problemen is het echter nog niet mogelijk om de draaibrug dagelijks te gaan gebruiken. Op 19 juni 2017 komt de draaibrug in dienst.

De nieuwe draaibrug in de voor het spoor geopende toestand gezien vanaf het industrieterrein. Foto R. van Wissen, 8 juli 2017.

-

Elektrificatie goederenspoor Coevorden

In plaats van een dure spoorboog is het ophangen van bovenleiding boven het goederenspoor in Coevorden een simpele en goedkopere oplossing. De portalen staan sinds de elektrificatie in 1987 al over het spoor heen. Er hoeft alleen maar een rijdraad opgehangen te worden. Daarmee kan de BE met elektrische locomotieven uit Coevorden vertrekken. Tijdens de dryport presentatie in februari 2012 is het voorstel door ProRail genoemd.

In mei 2012 brengt ProRail daadwerkelijk bovenleiding aan boven het goederenspoor inclusief de uitloper richting Emmen. Daartoe worden langs dit spoor extra bovenleidingsmasten geplaatst.

Eind september is Strukton bezig met het controleren van de rijdraad. In oktober 2012 komt het elektrische goederenspoor op het emplacement van Coevorden daadwerkelijk in dienst. Met het besluit in de zomer van 2013 om de spoorboog ter hoogte van het Europark aan te leggen, lijkt de levensverwachting van dit goederenspoor niet lang te zijn.

Met het gereedkomen van de spoorboog kan het emplacement van Coevorden verder gesaneerd worden. Het geëlektrificeerde goederenspoor is niet meer nodig. De gemeente gebruikt de vrijkomende ruimte voor stadsuitbreiding en een nieuw winkelcentrum.

Met een rail / weg voertuig is aannemer Strukton bezig met het controleren van de ophanging van de rijdraad boven spoor 5 op het emplacement van Coevorden. Foto R. van Wissen, 25 september 2012.

-

Kwartierdienst Zwolle - Coevorden

Met de nieuwe dienstregeling van 9 december 2012 zal Arriva een kwartierdienst in de spits gaan rijden tussen Zwolle - Coevorden. De capaciteit van de infrastructuur maakt het niet mogelijk om deze kwartierdienst door te trekken naar Emmen. Daarvoor zal eerst een stuk spoor tussen Coevorden en Emmen verdubbeld moeten worden.

Op 2 maart 2012 heeft ProRail het baanvak Zwolle - Herfte overbelast verklaard. Dat betekent dat het baanvak aan zijn maximale capaciteit zit en uitbreiding alleen mogelijk is als er uitbreidingen aan de infrastructuur plaats vinden. Op 11 juni 2012 worden over de situatie tussen Zwolle - Herfte schriftelijke Tweede Kamervragen gesteld door de Christen Unie aan de minister. De minister beantwoordt op 29 juni de vragen. Volgens de minister zijn de verschillende vervoerders c.q. opdrachtgevers het niet eens over de beschikbare capaciteit op het betreffende baanvak. ProRail reageert op een dergelijk geschil met het overbelast verklaren van het baanvak. Dat er echter in de toekomst iets moet gebeuren om de capaciteit te vergroten is duidelijk. Dit kan een fly-over zijn bij de splitsing Herfte of een extra 3e en/of 4e spoor tussen Zwolle en Herfte om de treindienst geheel te ontvlechten.

Spoorlijn Nieuw-Amsterdam - Schoonebeek te koop

Op 14 april 2014 zet ProRail de spoorlijn Nieuw-Amsterdam - Schoonebeek te koop. De spoorlijn is inmiddels losgekoppeld van de rest van het netwerk. Het traject is circa 7 kilometer lang en op 4 kilometer zijn nog spoorstaven aanwezig. ProRail wil van het traject af, omdat het niet meer past binnen de organisatie en ProRail niet meer verantwoordelijk wil zijn voor alles wat met de restanten te maken heeft. Het liefst wil ProRail een koper die het gehele traject koopt en verandert in een maatschappelijk verantwoord geheel. Dat kan iets met toerisme zijn, zoals bijvoorbeeld railfietsen of iets met natuurbeleving.

Begin 2015 maakt ProRail bekend dat de aanbesteding is gewonnen door een partij die de spoorlijn wil slopen en de vrijkomende gronden wil verkopen aan de landeigenaren langs de voormalige spoorlijn. Ondernemer Chris Rijff, die publiekelijk heeft aangegeven er graag een railfietsbedrijf van te willen maken, vist achter het net en betreurt het besluit.

De spoorlijn is opgebroken. De rails en biels zijn weggehaald. Wat rest is een laagje grind. Spoorlijn gezien in de richting Nieuw-Amsterdam vanaf het Stieltjeskanaal. Foto R. van Wissen, 08 juni 2016.

-

Uitbreiding spoorlijn Zwolle - Herfte

Door de verhoging van de frequentie van de dienst op Coevorden is het traject Zwolle - Herfte overbelast. Tevens zorgt de gelijkvloerse kruising bij Herfte voor potentiële vertraging bij onregelmatigheden in de treindienst. Om dit probleem op te lossen is ProRail van plan om het traject Zwolle - Herfte uit te breiden met 2 extra sporen. Tevens moet er bij Herfte een viaduct komen, zodat treinen vanuit Ommen het spoor naar Meppel kunnen oversteken. In december 2013 stelt de staatssecretaris 119 miljoen Euro beschikbaar voor de aanleg. In totaal gaan de verbeteringen rond Zwolle circa 225 miljoen Euro kosten. Deze worden behalve door de Staat ook door de provincies Overijssel, Drenthe, Friesland en Groningen betaald. De aanpassingen aan het emplacement in Zwolle moeten rond 2017 vorm krijgen. De onderdoorgang moet in 2021 gereed zijn.

In 2017 wordt het project door ProRail aanbesteed. Bij Herfte komt een onderdoorgang voor de beide sporen van en naar Dalfsen. Deze sporen komen aan de westkant van de doorgaande sporen van en naar Meppel te liggen. Op het gedeelte Zwolle - Herfte komen dus 4 sporen naast elkaar te liggen. Het emplacement en het perron van Zwolle wordt ook aangepast. De aanbesteding wordt gewonnen door aannemer VolkerWessels.

Eind 2018 worden de eerste werkzaamheden duidelijk zichtbaar. Langs het spoor Zwolle - Herfte wordt zand aangebracht om een talud te creëren van de extra sporen. Begin 2019 is het gebied waar de zogenaamde dive-under moet komen duidelijk zichtbaar en wordt er volop gegraven. De onderdoorgang krijgt een lengte van 600 meter. Op de plaats waar het doorgaande spoor naar Meppel wordt gekruist, komen betonnen liggers op de onderdoorgang te liggen. Ondanks de Coronacrisis die in het voorjaar van 2020 uitbreekt, gaat het werk gewoon door. Op maandag 6 en dinsdag 7 april 2020 worden de eerste 80 betonnen liggers met een kraan op hun positie gelegd. Enkele weken later worden de laatste 42 liggers neergelegd. Op de liggers wordt met betonijzer een versteviging aangebracht die volgegoten wordt met beton. Het geheel moet daardoor sterk genoeg zijn om de voorbijrazende treinen te houden. De wanden van de dive-under worden afgewerkt met stenen die gemaakt zijn van grond en modder die bij de bouw is vrijgekomen. Met deze techniek draagt ProRail haar steentje bij aan een circulaire economie.

In de zomer van 2020 wordt begonnen met het aanbrengen van zand langs het spoor bij Herfte voor het verschuiven van het spoor. Ter hoogte van de voormalige stopplaats verschuift het spoor iets naar het zuid-westen. In de periode 28 april 2021 - 4 mei 2021 is er een volledige buitendienststelling om diverse werkzaamheden uit te voeren en de sporen in gereedheid te brengen voor de eindfase die plaats vindt in juli 2021. In juli 2021 is het treinverkeer van 9 tot en met 23 juli gestemd om de onderdoorgang aan te sluiten. Het treinverkeer naar Meppel komt op 20 juli weer opgang. Op zaterdag 24 juli rijden de treinen van en naar Dalfsen via de dive-under onder de sporen van en naar Meppel. Ook is het nieuwe verbrede perron in Zwolle gereed. In Herfte is één overwegen opgeheven en vervangen door een brug over de onderdoorgang.

Aan het eind van de werkzaamheden maakt ProRail bekend dat machinist Martend van der Veen van Arriva de eer heeft gehad om met zijn trein als eerste volgens de dienstregeling door de dive-under heeft mogen rijden. Arriva laat weten dat de machinisten het leuk vinden dat zij nu ook door een tunnel mogen rijden.

> Begin van de werkzaamheden voor de aanleg van de onderdoorgang te Herfte. Foto R. van Wissen, 23 februari 2019.

Een treinstel van Arriva passeert de werkzaamheden bij Herfte. Foto R. van Wissen, 14 augustus 2020.

De dive-under nagenoeg klaar om in de zomer van 2021 aangesloten te worden. Rechts de bestaande spoorlijn die afgebroken gaat worden. Foto R. van Wissen, 29 mei 2021.

-

Tunnel voor dassen tussen Ommen en Mariënberg

Bij de spoorvernieuwing tussen Ommen en Mariënberg in de zomer van 2014 legt ProRail samen met aannemer Strukton een onderdoorgang voor dassen aan. In het gebied rond de spoorlijn leven circa 8 dassen. Bij het oversteken van de spoorlijn komt het helaas voor dat een das gegrepen wordt door een trein. Om de dassen een veilige doorgang te geven is een 10 meter lange buis onder het spoor aangelegd. Afrasteringen rond het spoor moet de das naar de onderdoorgang leiden. De stichting "Das & Vecht" heeft advies uitgebracht over de uitvoering van de oversteekplaats. De werken kunnen worden gefinancierd uit besparingen op spoorvernieuwingsprojecten. ProRail wil het bespaarde geld inzetten voor duurzaamheidsinitiatieven. Aannemer Strukton is daarop met het idee voor de tunnel voor dassen gekomen.

Uitbreiding treindienst Hardenberg - Mariënberg - Almelo

Het beginpunt van de treindienst Mariënberg - Almelo wordt verlegd naar Hardenberg. Daartoe wordt in Hardenberg een keervoorziening aangelegd. De aanbesteding voor de werkzaamheden loopt in de 2e helft van 2015 en wordt gewonnen door de firma Strukton. De werkzaamheden worden in het begin van 2016 uitgevoerd. Gedurende een aansluitende periode van 30 april tot en met 5 juni wordt de gehele spoorlijn Mariënberg - Almelo vernieuwd. Het nieuwe spoor is ingericht om de snelheid van 80 km/h te kunnen opvoeren naar 120 km/h. De complete bovenbouw bestaande uit rails, biels en ballast wordt vervangen. Station Vriezenveen verliest haar 2e spoor. Treinen kunnen elkaar daar niet meer passeren. Alleen in station Vroomshoop blijft een passeervoorziening gehandhaafd. Wel worden de wissels dichter naar het eilandperron verlegd, zodat het totale ruimte beslag van het station afneemt. In Mariënberg wordt het bestaande kopspoor voor de trein naar Almelo aangesloten op de spoorlijn naar Hardenberg. Tevens is een opstelspoor gebouwd om een extra treinstel te parkeren. In Hardenberg wordt een keervoorziening aangelegd door het plaatsen van extra lichtseinen. In Hardenberg komt een nieuw beveiligingssysteem op basis van een Programmable Logic Controller (PLC) besturing van de firma HIMA. De stopplaats Geerdijk is in april 2016 gesloten om de dienstregeling met 2 treinen per uur per richting te kunnen garanderen.

In april 2016 is langs spoor 2 van station Hardenberg een lichtsein geplaatst om vertrekken in de richting Mariënberg mogelijk te gaan maken. Aan de kant van Gramsbergen is een voorsein geplaatst voor het rijden op links spoor. Naast de spoorlijn aan de oostzijde wordt een prefab relaishuis neergezet voor het onderbrengen van de beveiligingsinstallatie.

Bouw van het relaishuis waar de beveiliging en besturing van o.a. station Hardenberg wordt ondergebracht. Foto R. van Wissen, 21 april 2016.

De stopplaats Geerdijk is afgebroken. Hier stond rechts perron 1B in de richting Vroomshoop. Foto R. van Wissen, 07 juni 2016.

Uitgebreid onderhoud aan spoorlijn Zwolle - Emmen

In de zomer van 2015 vervangt de firma Strukton in 11 dagen tijd 15,6 kilometer spoor tussen Mariënberg en Coevorden. Daarmee is volgens ProRail een officieus record gevestigd. Nooit eerder werd in Nederland in zo'n korte tijd zo'n lang stuk spoor in een keer vervangen. Het vervangen gebeurt machinaal met speciale treinen die de oude rails en houten dwarsliggers verwijderen en vervangen door nieuwe spoorstaven en betonnen dwarsliggers. In de tussentijd worden de reizigers met autobussen vervoerd. Op 10 augustus 2015 is alles gereed en kunnen de treinen weer rijden.

IJzel zorgt voor problemen treindienst

Begin januari 2016 komt noord Nederland te liggen in een ijzelfront. ProRail doet er alles aan om de spoorlijnen berijdbaar te houden. Toch kan men niet voorkomen dat op 5 januari 2016 in Gramsbergen een Arriva trein bestaande uit 2 GTW-stellen tot stilstand komt. Oudgediende elektrische locomotief 1254 moet te hulp komen om de trein naar Mariënberg te slepen. Na de reddingsoperatie rijdt de locomotief nog een slag Mariënberg - Coevorden om de bovenleiding af te schrapen.

Verdubbeling spoorlijn rond Emmen Zuid

Om een kwartierdienst mogelijk te maken tot aan Emmen moet rond station Emmen Zuid een stuk dubbelspoor aangelegd te worden. De provincie is bereid om 10 miljoen Euro in deze uitbreiding te investeren. De gemeente Emmen staat ook welwillend tegenover deze plannen. Bewoners van de Emmense wijk Rietlanden zijn echter minder positief ver zijn bang voor een toename van geluid en trillingen. Vooral in de straten Tortelduif en Sierduif is het protest groot. Het extra spoor moet aan de oostkant van het huidige spoor komen en daar het station Emmen Zuid ook al voorbereid. Een grotere afstand creëren betekent dat het pas enkele jaren oude viaduct waarop het station ligt afgebroken en opnieuw gebouwd moet worden. Ook andere alternatieven blijken volgens de gemeente geen solaas te bieden. De gemeente Emmen is van mening dat geluidsschermen en een goede inpassing in de omgeving voldoende moet zijn. Woensdag 24 mei 2017 gaat de gemeenteraad van Emmen akkoord met de plannen. De omwonenden overwegen naar de rechter te stappen. De provincie Drenthe kondigt al aan dat als het te lang duurt het geld naar andere bestemmingen gaat en Emmen de spoorverdubbeling en kwartierdienst kan vergeten. In 2020 moeten de werkzaamheden starten. In 2021 moet alles gerealiseerd zijn, zodat met de nieuwe dienstregeling van december 2021 de uitbreiding geïntegreerd kan worden in de treindienst.

De werkzaamheden voor de uitbreiding van station Emmen Zuid zijn begonnen met het plaatsen van enkele nieuwe portalen voor de bovenleiding. Foto R. van Wissen, 03 januari 2021.

Begin van de zuidelijke ingang van station Emmen Zuid. Foto R. van Wissen, 03 januari 2021.

Op 14 mei 2020 maakt ProRail bekend dat aannemer VolkerRail de opdracht krijgt voor de aanleg van de spoorverdubbeling bij station Emmen Zuid. Tevens wordt een 2e perron aangelegd in dezelfde bouwkundige stijl als het eerste perron. De gemeente Emmen gaat ook bij het 2e perron een parkeerplaats aanleggen. Via trappen bij de onderdoorgang van de Nieuw-Amsterdamsestraatweg worden de beide perrons met elkaar verbonden. In het weekend van 7 en 8 november 2020 vinden de eerste werkzaamheden plaats waarvoor het treinverkeer onderbroken moet worden. VolkerRail plaats o.a. een aantal bovenleidingsportalen. Met Pinksteren 2021 is er weer een buitendienststelling waarbij weer portalen worden geplaatst. Tevens wordt bekend gemaakt dat de werkzaamheden niet in eind 2021 klaar zijn, maar pas in de loop van 2022.

Resultaat van de werkzaamheden rond Pinksteren 2021. Foto E. Masselink, 25 mei 2021.

Bouw van het nieuwe 2e perron en de bijbehorende wachtruimte. Foto E. Masselink, 31 augustus 2021.

In de herfst van 2021 komt de ruwbouw van het nieuwe 2e perron gereed. Tevens wordt gewerkt aan het voorplein. Het tweede spoor wordt gelegd. In het weekend van 17 tot en met 20 februari 2022 wordt het 2e spoor met behulp van 2 wissels aangesloten op het doorlopende spoor. De werkzaamheden lopen 1 dag uit vanwege het overtrekken van storm Eunice. Het is de bedoeling dat het 2e spoor in april 2022 daadwerkelijk in dienst komt. In het weekend van 8 tot en met 10 april 2022 vinden de afrondende werkzaamheden plaats. Het treinverkeer tussen Nieuw-Amsterdam - Emmen wordt vervangen door een busdienst. Op maandag 11 april 2022 komt het 2e spoor en perron in dienst. Dit levert een tijdwinst op van 3 minuten.

De bouw van het 2e perron nadert de voltooiing. Het spoor wacht om aangesloten te worden. Foto E. Masselink, 07 februari 2022.

Twee treinen van de dienst RS20 kruisen elkaar op het station van Emmen Zuid. Foto R. van Wissen, 21 mei 2022.

Personenvervoer Veendam - Stadskanaal

De provincie Groningen wil het personenvervoer graag van Veendam naar Stadskanaal doortrekken. Een gecombineerde exploitatie door Arriva en STAR heeft niet de voorkeur. Als optie wordt gedacht om voor de STAR het traject Stadskanaal - Gieten te herleggen. Het oude talud tussen Stadskanaal en Gieten is grotendeels nog in ongerepte staat aanwezig en onbebouwd. Alleen bij Dwarsdiep ontbreken de bruggen. In Gasselternijveen zijn echter nog wel wat hobbels te nemen om door het hart van de plaats weer een spoorlijn aan te leggen.

Voor ProRail heeft de reactivering Veendam - Stadskanaal geen hoge prioriteit, omdat er landelijk nog veel meer projecten zijn waarvan het politieke belang hoger wordt ingeschaald, waaronder de Lelylijn van Lelystad naar Groningen. Dit plan heeft jarenlang de politiek bezig gehouden onder de naam Zuiderzeelijn, maar is uiteindelijk in de la verdwenen omdat er onvoldoende steun in de Kamer was.

Op de 13 maart 2019 wordt het principebesluit door de provincie Groningen, het ministerie en ProRail genomen om het baanvak Veendam - Stadskanaal weer geschikt te maken voor regulier personenvervoer. Het is de bedoeling dat in 2025 weer reizigerstreinen gaan rijden. De STAR verkoopt het tracé aan ProRail, maar behoudt het recht om met enige regelmaat stoomtreinen te laten rijden tussen Stadskanaal en Veendam. De provincie Drenthe ondersteunt de plannen van de STAR, maar heeft geen of weinig geld beschikbaar om daadwerkelijk te hulp te schieten.

Belangstellenden hopen dat de spoorlijn op termijn van Stadskanaal naar Emmen kan worden doorgetrokken. Daartoe moet een nieuw tracé worden aangelegd.

Reconstructie stationsomgeving Hardenberg

In 2017 worden de plannen bekend gemaakt om de stationsomgeving van Hardenberg flink aan te pakken. Het bestaande perron heeft een beperkte capaciteit en alle reizigers moeten via een overweg het perron betreden. Het plan voorziet in een fiets- en voetgangerstunnel onder de sporen door. Voetgangers en fietser krijgen daarmee een veilige verbinding. Ter hoogte van het perron komt een opgang naar boven met een trap en een lift. Het perron wordt verbreed om de reizigers meer ruimte te bieden. De parkeerplaatsen en het busstation worden naar de andere kant van de spoorlijn verplaatst. De kosten voor het plan bedragen ruim 25 miljoen Euro. Op YouTube zet de gemeente een animatiefilm om een indruk te geven hoe een en ander er uit komt te zien. In 2018 worden de plannen aangepast omdat de oorspronkelijke opzet te duur is. Om de opgang naar het perron mogelijk te maken moet ProRail aanzienlijk investeren in de aanpassingen van het spoor. De gemeente komt met een goedkoper alternatief, maar wil nog steeds de omgeving van het station grondig aanpassen en veiliger maken. Anno 2021 komen de plannen nog niet voor in de project planning van ProRail die loopt tot 2023.

Reconstructie stationsomgeving Coevorden

In de zomer van 2018 wordt het emplacement van Coevorden aangepast. Door het verwijderen van 2 goederensporen wordt het gebruikte grondoppervlak verminderd. Er kan dan begonnen worden met het bouwen van een onderdoorgang om de 2 centrumhelften van Coevorden beter met elkaar te verbinden. Aan de westkant van het station is inmiddels een winkelgebied ontstaan waar diverse supermarkten en andere winkeliers een plek hebben gevonden. Het plein voor de winkels heeft de toepasselijke naam "EDS-plein" gekregen. Vernoemd naar het emplacement van de EDS dat hier voor de Tweede Wereldoorlog lag.

Bord van de bouwactiviteiten naast het stationsgebouw van Coevorden. Foto R. van Wissen, 04 november 2018.

Machines voor het slaan van de damwanden voor de tunnel onder het spoor. Foto R. van Wissen, 04 november 2018.

Op 19 oktober 2018 wordt begonnen met slaan van de damwanden om de bouw van de onderdoorgang mogelijk te maken. De tunnel is bedoeld voor voetgangers en heeft een breedte van 5,5 meter. Aan beide uiteinden komen brede trappen en hellingbanen. Daarnaast worden er sleuven aangelegd langs de trappen waarin voetgangers een fiets mee aan de hand kunnen meenemen. Aannemer Heijmans verwacht dat in het voorjaar van 2019 de ruwbouw van de tunnel gereed is. Deze ruwbouw wordt naast het emplacement zoveel mogelijk voorbereid en in een weekend onder de sporen geschoven. Op deze manier kan de overlast voor de reizigers zoveel mogelijk beperkt worden.

In het Paasweekend van zaterdag 20 t/m maandag 2e Paasdag 22 april 2019 wordt de ruwbouw van de nieuwe voetgangerstunnel met een gewicht van 800 ton onder het emplacement van Coevorden geschoven. De ruwbouw moet een traject afleggen van 30 meter. Het inschuiven begon een paar uur later dan gepland, maar op zondag 21 april om 6.00 uur lag de tunnel op zijn plaats. Het treinverkeer is tijdens de werkzaamheden tussen Mariënberg en Emmen gestremd. Het publiek kan de werkzaamheden via een webcam op het internet volgen. Nabij het voormalige Van Gend en Loos gebouw is ook een tribune gecreëerd waar de werkzaamheden live gevolgd kunnen worden. Na het inschuiven van de ruwbouw kan begonnen worden met de afbouw en de aansluitende toegangswegen.

Op 27 februari 2020 is de grote dag en wordt de tunnel officieel geopend. Daarna volgt de verdere inrichting van het stationsplein. Nabij de voormalige goederenloods wordt een kunstwerk geplaatst in de vorm van een appelschil.

Tunnel onder het emplacement van Coevorden. Foto H. Sijbom, januari 2021.

-

Goederenterminal Emmen

In 2019 doet de gemeente Emmen onderzoek naar de haalbaarheid van een goederenterminal op het industrieterrein. De goederentreinen kunnen gebruikmaken van de bestaande aansluiting van Emmtec. Het onderzoek laat zien dat er in Emmen en directe omstreken te weinig vracht beschikbaar is om een eigen goederenterminal te rechtvaardigen. Emmen neemt daarom actief deel aan de goederenterminal in Coevorden.