Toekomst van het spoorvervoer in Noordoost-Nederland
Gewijzigd: l:24-05-2024
Verbinding Groningen - Emmen - Almelo (Nedersaksenlijn)
Diverse malen is een hernieuwde treinverbinding tussen Emmen en Groningen ter sprake gekomen. In 1988, 1994 en 2007 zijn er plannen om de treinverbinding ter herbouwen. De meeste plannen gaan uit van een verbinding Emmen - Ter Apel - Stadskanaal, - Veendam, omdat dan alleen tussen Emmen en Ter Apel een nieuw tracé aangelegd hoeft te worden. In 1996 wil de politieke partij Groenlinks zelfs een complete noordelijke railtransportcorridor aanleggen te tussen de Eemshaven en Twente. Dit is de moderne variant van de NOLS. De transportcorridor moet ook de containerterminals in Veendam en Coevorden aandoen. Groenlinks stelt voor om ook met reizigerstreinen te gaan rijden op dit traject. Een ander idee gaat weer uit van een exploitatie met goedkope light-rail voertuigen tussen Emmen en Veendam.
In 2007 zijn er concrete plannen om de stad Groningen te voorzien van een tram. De voertuigen moeten buiten de stad als light-rail voertuigen rijden naar de omliggende plaatsen. Gedacht wordt aan bestemmingen als Assen en Veendam. Diverse politieke partijen zouden deze plannen graag uitgebreid zien met een verbinding tussen Emmen en Veendam. Bij de stemming in de gemeenteraad in Groningen over de definitieve goedkeuring wordt het plan op het laatste moment toch nog weggestemd. De tramplannen verdwijnen in de ijskast en de stad is een illusie armer.
Vanwege het niet doorgaan van de aanleg van de Zuiderzee-spoorlijn van Lelystad via Heerenveen en Drachten naar Groningen eind 2007, heeft de regering een pot geld over die beschikbaar komt voor infrastructurele projecten in het noorden van Nederland. Diverse beleidsmakers komen begin 2008 met allerlei plannen voor de aanleg van diverse spoorlijnen. Een van deze plannen omhelst ook de aanleg van een spoorlijn van Emmen naar Stadskanaal en van daaruit via Veendam en Zuidbroek naar Groningen. De provincie Groningen, de gemeente Veendam en exploitant Arriva zijn inmiddels al bezig met een studie om de spoorlijn Zuidbroek - Veendam te heropenen. Met ingang van de nieuwe dienstregeling in december 2010 zouden er weer treinen naar Veendam moeten rijden. Voor het stuk tussen Veendam en Stadskanaal wordt niet perse gedacht aan het oude nog bestaande tracé. Dit tracé wordt momenteel als museumlijn geëxploiteerd door de STAR. Mogelijk dat een nieuw tracé in een meer oostelijke ligging meer reizigers zal trekken. De kosten zijn uiteraard navenant hoger. Voor het stuk tussen Emmen en Stadskanaal zal eerst een onderzoek gestart moeten worden welk tracé gevolgd moet worden. Op het traject Veendam - Zuidbroek - (Groningen) rijden vanaf 1 mei 2011 weer reizigerstreinen. De doortrekking naar Stadskanaal blijft een grote wens van de locale bestuurders.
Ook in 2018 komt een mogelijke verbinding tussen Emmen en Groningen via Musselkanaal en Stadskanaal meermaals in het nieuws. Dit plan wordt mogelijk realistischer als eerst de verbinding Veendam - Stadskanaal weer heropend wordt voor regulier reizigersvervoer. Er wordt gedacht om de STAR te verplaatsen naar Stadskanaal - Gieten om het traject Stadskanaal - Veendam vrij te maken. De STAR wil op zijn minst een forse financiële compensatie. In 2019 is er een principe overeenkomst om op het gedeelte Veendam - Stadskanaal weer reizigerstreinen te laten rijden.
Als onderdeel van de spoorlijn Groningen - Emmen - Almelo ijvert reizigersvereniging ALMA voor de elektrificatie van het gedeelte Mariënberg - Almelo. ProRail heeft de elektrificatie van Almelo - Mariënberg inmiddels in de plannen staan. De provincie Overijssel wil hier graag met batterijtreinen gaan rijden. Aangezien de provincie Groningen inzet op waterstof treinen zijn doorgaande treinen Almelo - Emmen - Groningen voorlopig nog toekomstmuziek.
Eind 2019 verandert de politieke stemming in Nederland en is er vanwege diverse milieu-aspecten weer meer interesse voor spoorwegverkeer. Op 3 december neemt de Tweede Kamer met grote meerderheid een motie aan om een haalbaarheidsstudie uit te voeren naar de Nedersaksenlijn. De eerste resultaten worden verwacht in 2020. Op basis van deze resultaten kan dan beslist worden om de restanten van de NOLS-spoorlijnen weer met elkaar te verbinden en zelfs volledig te elektrificeren. Het ontbrekende stuk tussen Emmen en Stadskanaal wordt dan niet via Valthe, Exloo en Buinen aangelegd, maar in een rechte lijn richting Ter Apel.
Verbinding Emmen - Meppen (Duitsland)
Een ander plan dat de laatste jaren regelmatig geopperd wordt, is om de spoorverbinding vanuit Emmen door te trekken richting Meppen in Duitsland. Vanuit Meppen moeten er dan doorgaande verbindingen komen naar Hamburg en Berlijn. De huidige spoorlijn moet ter hoogte van Bargererfscheiderveen afbuigen naar Zwartemeer en verder richting Meppen. In de buurt van Zwartemeer kan dan zelfs nog een verbindingsboog naar Ter Apel gemaakt worden. De inwoners van Groningen kunnen dan ook profiteren van deze snelle verbinding. De meeste politici doen dit idee als 'dwaas' en 'onrealistisch' van de hand. Daar de Bentheimer Eisenbahn weer naar Coevorden wil gaan rijden en de provincie Groningen ijvert al lang om de verbinding tussen Groningen en Bremen te verbeteren, is een verbinding vanuit Emmen naar Duitsland geen reële optie.
Dubbelspoor Zwolle - Emmen
Op dit moment is het met de bestaande infrastructuur mogelijk om tussen Zwolle en Emmen in de spits met een kwartierdienst te rijden. Daarbij is het niet noodzakelijk dat het volledige traject dubbelsporig is uitgevoerd. In geval van vertraging is de infrastructuur wel kwetsbaar en zou de dienstregeling meer solide zijn als grotere delen van het traject tussen Zwolle en Emmen dubbelsporig zouden zijn uitgevoerd. De ontvlechting van de spoorlijn Zwolle - Meppel heeft ervoor gezorgd dat de invloed van andere trajecten duidelijk minder is geworden. Op dit moment zijn er echter geen plannen om daadwerkelijk meer delen te voorzien van dubbelspoor. Mogelijk komt daar in de (verre) toekomst verandering in.