Gegevens stopplaats

Daar Stadskanaal - Gasselternijveen bij de spoorlijn Zwolle - Stadskanaal hoort, loopt de kilometertelling van Gasselternijveen tot Assen.

Exploitatie

Geopend als stopplaats aan de spoorlijn Stadskanaal - Assen. Na de opening van het haltegebouw krijgt de stopplaats de status van halte. In de volksmond wordt de halte vaak aangeduid met de naam "Eexterhalte".

*) Tussen 6 juni 1948 en 15 december 1950 rijdt de NS een vervangende busdienst, die bij het haltegebouw stopt.

Gebouwen

Schuilplaats

De schuilplaats is aanbesteed met bestek NOLS-16. In de jaren na de Eerste Wereldoorlog worden de ramen van de schuilplaats regelmatig vernield. In 1920 vervangt de NS de ramen in de schuilplaats door houten panelen. Na het gereedkomen van het haltegebouw verliest de schuilplaats zijn functie. De schuilplaats transporteert de NS in 1929 naar Haren.

Schuilplaats zoals die bij de stopplaats Eext wordt gebouwd. Tekening R. van Wissen.

Waterplaats

Bij de schuilplaats is ook de standaard NOLS-waterplaats gebouwd. De waterplaats is eveneens aanbesteed met bestek NOLS-16. Vermoedelijk is de waterplaats bij de bouw van het haltegebouw afgebroken. Of de waterplaats net als de schuilplaats nog een andere bestemming heeft gekregen is onbekend.

Waterplaats zoals die bij de stopplaats Eext wordt gebouwd. Tekening R. van Wissen.

Haltegebouw

De landbouwvereniging in Eext voert in 1915 en 1916 overleg met de SS over het inrichten van de stopplaats Eext voor goederenvervoer. Volgens de landbouwvereniging bestaat een grote behoefte aan een los- en laadmogelijkheid van landbouw- en handelsgoederen. De kosten voor een dergelijke faciliteit worden in 1915 geschat op NLG 37.250,00. De landbouwvereniging is met behulp van het gemeentebestuur bereid een bedrag van NLG 9.000,00 beschikbaar te stellen. Na de Eerste Wereldoorlog zijn de kosten vanwege de inflatie gestegen tot NLG 80.600,00. De Staatsspoorwegen willen de gewenste voorziening bouwen als Eext een bedrag van NLG 20.000,00 beschikbaar stelt. In januari 1920 bericht de landbouwvereniging aan de minister van Waterstaat, dat het gelukt is om deze NLG 20.000,00 daadwerkelijk bij elkaar te krijgen. In 1923 ontvangt de NOLS NLG 11.208,41½ subsidie van de Boerenleenbank voor het aanleggen van een hoofdgebouw en een los- en laadplaats in Eext. De architectuur van het haltegebouw van Eext wijkt geheel af van wat er tot nu toe voor de NOLS is gebouwd. De gebouw is ontworpen in de stijl van de Amsterdamse School. Een architectuurstroming die in die tijd erg in zwang is. Het gebouw heeft wel wat weg van de stations die langs de STAR-lijn en Woldjerspoorlijn zijn gebouwd. Het gebouw staat westelijk van de oorspronkelijke schuilplaats, die dichter bij de overweg staat. De nieuwbouw komt in 1924 in dienst. Tevens maken de spoorwegen naast het haltegebouw een los- en laadspoor.

Haltegebouw van Eext aan de perronzijde. Onbekende fotograaf, oktober 1962.

haltegebouw van Eext aan de straatzijde. Nu in gebruik als ontvangstgebouw van camping "De Schaopvolte". Foto R. van Wissen, 30 juni 2007.

Na de beëindiging van de exploitatie wordt het gebouw niet afgebroken. In het voormalige stationsgebouw vestigt zich in 1948 een jeugdherberg. Het gebouw behoort sinds 1969 tot de kantoren van camping "De Schaopvolte". In het gebouw is tevens een woning gevestigd van de beheerder van de camping. Aan de westkant van het gebouw is een houten schuur bijgebouwd, waarvan het dak dezelfde bouwstijl heeft als het stationsgebouw.

Privaatgebouw

Aan de zijde Gieten van het haltegebouw heeft een privaatgebouw gestaan in dezelfde bouwstijl als het hoofdgebouw. Voor 1962 moet het afgebroken zijn.

Bergplaats

Aan de zijde Assen heeft tussen het haltegebouw en het begin van de losweg een losstaande bergplaats gestaan. In 1946 staat het gebouwtje in ieder geval nog op de tekening.

Emplacement

Ter hoogte van Eext ligt het spoor in een lichte boog. Het emplacement bestaat in het begin uit een eenvoudig perron langs het doorgaande spoor. De door de landbouwvereniging gewenste los- en laadplaats komt al begin februari 1923 gereed. De spoorwegen weigeren deze echter te openen. De NS wil eerst een deel van de bijdrage van de landbouwvereniging ontvangen. Deze weigert te betalen, omdat de gebouwen nog niet klaar zijn en de accommodatie dus niet volledig gebruikt kan worden. De NS gooit het daarna over een andere boeg. De los- en laadplaats kan niet geopend worden omdat er geen toezicht is. De Kamer van Koophandel wordt in mei 1923 ingeschakeld om te bemiddelen tussen de partijen.

Het nieuwe los- en laadspoor ligt ten noordwesten van het haltegebouw. Het spoor is aan beide kanten aangesloten met een wissel op het doorgaande spoor. Langs het goederenspoor staat de loods van de landbouwvereniging. Later is het meest westelijke wissel verwijderd en blijft een doodlopend spoor over, dat is in te rijden vanuit de richting Gieten.

Volgens een lijst van de Nederlandse Spoorwegen uit 1960 worden de goederenfaciliteiten in Eext gebruikt door de firma's N.V. "Terborgh" Bosaanplanting te Wildervank en Landbouwvereniging "Eext" te Eext.

Het baanvak Gasselternijveen - Assen bij het wissel naar het losspoor van Eext, bij km 9,1 kijkend naar het westen. Collectie NVBS-Railverzamelingen, Foto R. Ankersmit, 5 maart 1961.

-

Personeel

Gedurende periode dat Eext een stopplaats is, is er geen personeel aanwezig. Na de bouw van het haltegebouw hebben er meerdere mensen gewerkt. Hieronder staat een overzicht van diverse personen en functies zover bij de auteur bekend, gebaseerd op de overzichten uit "Het Utrechts Archief" en publicaties in kranten en boeken. Het overzicht is niet compleet en zal waar mogelijk worden aangevuld. De personen zijn ingedeeld naar de laatste functie die ze op de halte Eext hebben vervuld.

Gegevens plaats

Algemeen

Eext is een klein agrarisch dorp gelegen op de Hondsrug ten noorden van de spoorlijn. De afstand van de stopplaats tot de kerk in het midden van het dorp bedraagt circa 2.300 meter. De afstand van de kerk tot het station van Gieten bedraagt 3.300 meter. Dit geringe verschil is in eerste instantie reden om af te zien van een stopplaats Eext. Eext bestaat uit een combinatie van verschillende brinken, waaromheen van oudsher de boerderijen en woningen geschaard zijn. Winkels en een hotel-café-restaurant zijn daar ook te vinden. In de jaren 70 van de 20e eeuw wordt aan de noordzijde van het dorp een nieuwbouwwijk gecreëerd. Mede door deze nieuwe woningen is het aantal inwoners heden ten dage gestegen naar ruim 1400.

Aannemer bezig met aanleggen van het spoor en de overweg. Foto K. Bos, juni 2007.

De overweg is aangelegd. Het lijkt of er ieder moment een trein uit het bos kan komen rijden. Foto K. Bos, juni 2007.

In 2007 besluit de gemeente de doorgaande weg Rolde - Gieten ter hoogte van Eext aan te passen. Doel is om de kruising bij Eext veiliger te maken en het verkeer af te remmen. Tegelijkertijd wil men een aandenken maken aan het spoor dat hier ooit de weg kruiste. De voormalige overweg met de spoorlijn wordt herstelt, inclusief het herleggen van enkele tientallen meters rails. In de week van 4 tot 9 juni 2007 legt de aannemer het spoor en ontstaat een complete overweg. De situatie is zo levensecht, dat de argeloze voorbijganger ieder moment een trein verwacht.

In de plaatselijke kranten verschijnen spotprenten over de ontstane situatie. "De trein zal zo wel komen... Ja de rails liggen er al!"

Spotprent uit de plaatselijke krant. Collectie K. Bos, juni 2007.

-

Bestuur

Eext maakt onderdeel uit van de gemeente Rolde. Op 1 januari 1998 fuseert de gemeente Rolde met de gemeente Anloo, Gasselte en Gieten tot de nieuwe gemeente Aa en Hunze. De gemeente Aa en Hunze heeft haar hoofdzetel in Gieten. Zie voor meer informatie de stations Rolde en Gieten.

Voorzieningen

Vlak bij de stopplaats staat het voormalige tolhuis. Dit tolhuis heeft dienstgedaan als Stationskoffiehuis. Een van de uitbaters is vermoedelijk R. Warnink geweest.

Naderhand is rond de halte camping "De Schaopvolte" gevestigd. Voor de ingang van de camping is een kiosk waar fietsers en wandelaars uit de omgeving een versnapering kunnen kopen. Zie onder.

Camping "De Schaopvolte"

Naast het voormalige stationsgebouw begint in het voorjaar van 1969 de familie Hendrik Schuiling uit Annen een camping. De camping krijgt de naam "De Schaopvolte". De camping is prachtig gelegen nabij de ingang van de staatsbossen. Op het vroegere losspoor staan een aantal rijtuigen, te weten de mDw 169.309 vanaf 1969, stalen rijtuig B 6159 vanaf 1970, A 5504 vanaf 1972 en Cec 5222 (ex. mat. '24) vanaf 1972. Deze rijtuigen maken nu deel uit van de camping. De rijtuigen staan alle nog met hun draaistellen op een stuk spoor. De rails rond de rijtuigen zijn inmiddels verwijderd.

Rijtuig B 6159 stamt uit de serie AB 7521 - 7555. Dit zijn de eerste compleet gelaste rijtuigen die de Nederlandse Spoorwegen in 1932 en 1933 in dienst nemen. De rijtuigen hebben 1e en 2e klasse afdelingen in de tijd dat er ook nog een 3e klasse bestaat. Het rijtuig in Eext is de oorspronkelijke AB 7544. In 1952 bouwt de NS 10 rijtuigen uit de serie om tot 3e klasse rijtuigen. De AB 7544 is hier ook bij en krijgt het nummer C 7159. Na de overgang tot een 2 klassenstelsel in 1956 krijgt het rijtuig het nummer B 7159. Daar de serie 7000 bedoeld is voor internationale rijtuigen en de NS de inmiddels op leeftijd geraakte rijtuigen hiervoor niet meer geschikt acht, worden de rijtuigen in 1962 omgenummerd naar de serie 6000 voor binnenlandsvervoer. In september 1969 neemt de NS rijtuig B 6159 buiten dienst.

Camping "De Schaopvolte" welke na de beëindiging op het terrein van het emplacement komt. Ansichtkaart uitgegeven door Jos Pe te Arnhem. begin jaren 70 van de 20e eeuw.

De rijtuigen mDw 169.309 en A 5504 in hun donkergroene uitmonstering op de camping. Foto R. van Wissen, 30 juni 2007.

De rijtuigen B 6159 en Cec 5222 staan naast elkaar en zijn via een uitbouw gekoppeld en vormen samen het bar-restaurant van de camping. Om de uitbouw te maken is circa 10 meter uit de zijwand van het rijtuig verwijderd. Later is ook aan de andere zijde van het rijtuig een uitbouw gemaakt. Daarvoor wordt nogmaals 8 meter zijwand verwijderd.

De rijtuigen zijn inmiddels donkergroen geverfd met een goudkleurige bies.