Gegevens stopplaats

Exploitatie

Geopend als stopplaats aan de spoorlijn Zwolle - Stadskanaal.

Tot 1910 wordt de stopplaats aangeduid met de naam '2e Dwarsdiep', daarna veranderen de Staatsspoorwegen de naam in 'Tweede Dwarsdiep'. Vanaf 22 mei 1932 stoppen er conform dienstregeling geen reizigerstreinen meer.

Gebouwen

Schuilplaats I

Ten tijde van de opening van de stopplaats in 1907 is nog geen schuilplaats aanwezig. Wel is er een eenvoudig perron gemaakt. De Staatsspoorwegen plaatsen de schuilplaats pas in 1909. In 1920 vervangt de NS de ramen, vanwege veelvuldig vandalisme in de schuilplaats, door houten panelen.

De brug over het Tweede Dwarsdiep (ongeveer bij km 103,6) tussen Gasselternijveen en Stadskanaal, kijkend naar het oosten in de richting Stadskanaal. Hier lag de op 22 mei 1932 gesloten halte Tweede Dwarsdiep. De abri stond voorbij de overweg bij km 103,681. Collectie NVBS-Railverzamelingen, Foto R. Ankersmit, 5 maart 1961.

-

Schuilplaats II

In 1922 komt op het 2e perron eveneens een schuilplaats. Deze schuilplaats maakt onderdeel uit van bestek SS-1418, welke de complete spoorverdubbeling tussen Stadskanaal en Gasselternijveen omvat. Na de sluiting in 1933 zijn beide schuilplaatsen ontmanteld en verwijderd.

Waterplaats

Of er een of meerdere waterplaatsen zijn geweest bij de stopplaats Tweede Dwarsdiep zoals gebruikelijk bij de andere schuilplaatsen langs de NOLS-lijnen, is niet bekend bij de auteur.

Emplacement

Het emplacement bestaat uit een eenvoudig perron langs het doorgaande spoor. In 1919 komt de verlenging van het perron met 50 meter gereed. Tussen 1920 en 1922 legt de NS tussen Stadskanaal en Gasselternijveen een 2e spoor om de capaciteit van het baanvak te verhogen. Bij de opening in 1922 wordt er in Tweede Dwarsdiep een 2e perron geopend. Voor de reizigers is er een schuilplaats op dit perron geplaatst.

Brug Tweede Dwarsdiep

Om het Eerste en Tweede Dwarsdiep te kruisen bouwt de NOLS op beide plaatsen een vaste brug. Met de omliggende bewoners ontstaat een discussie over de vrije doorvaart onder de bruggen. De bewoners zijn gewend om schuiten te beladen met 5 gestapelde balen hooi. Onder de bruggen is echter ruimte voor schuiten met 4 balen hooi. De bewoners klagen bij de NOLS dat ze nu vaker heen en weer moeten varen om hun oogst binnen te halen. De NOLS wil niet aan de wensen tegemoet komen. De bewoners laten de zaak voorkomen bij de rechtbank. De rechtbank geeft de bewoners gelijk, maar wil geen president scheppen voor vergelijkbare vallen aan de spoorlijnen Stadskanaal - Zuidbroek en Zuidbroek - Delfzijl en geeft daarmee de goedkeuring aan de NOLS om de reeds gestarte voorbereiding voort te zetten!

Met het afbreken van het 2e spoor wordt ook het bijbehorende brugdeel uit de stenen bruggenhoofden verwijderd. Het Tweede Dwarsdiep is inmiddels gedempt en veranderd in een weg met dezelfde naam.

Brug Eerste Dwarsdiep

Tussen het Tweede Dwarsdiep en Stadskanaal in de buurt van de Strokartonfabriek "Ons Belang" steekt de spoorbaan het Eerste Dwarsdiep over. Bij de verdubbeling van de sporen in 1920 wordt hier een nieuwe brug gebouwd. De stenen bruggenhoofden liggen er vandaag de dag nog steeds. Het talud is voor het grootste deel afgegraven. Het zuidelijke spoor wordt in de Tweede Wereldoorlog op last van de Duitser weer afgebroken omdat de materialen op andere plaatsen beter gebruikt kunnen worden. Ook de metalen brug van het zuidelijke spoor wordt verwijderd.

Na het beëindigen van de treindienst wordt ook de noordelijke brug uit de bruggenhoofden verwijderd. De natuur kan zijn gang gaan en de omgeving veranderd een weelderige bossage. Het Eerste Dwarsdiep is op deze plaats inmiddels gedempt en vervangen door een kanaal ten westen van de oorspronkelijke locatie. Op de plaats waar de voormalige spoorbaan het nieuwe kanaal kruist is een brug ten behoeve van wandelaars, die het voormalige tracé volgen, aangelegd. De brug heeft echter niets met de oorspronkelijke brug te maken. Op de plaats van het Eerste Dwarsdiep loopt nu een weg met dezelfde naam.

Voormalige bruggenhoofden ter hoogte van het voormalige Eerste Dwarsdiep. Foto R. van Wissen, 6 december 1986.

Voormalige bruggenhoofden ter hoogte van het voormalige Eerste Dwarsdiep. Inmiddels zijn de bruggenhoofden voorzien van een behoorlijke begroeiing en is kanaal gedempt. Foto K. Bos, 2007.

Personeel

Bij de stopplaats is geen personeel aanwezig.

Gegevens plaats

Algemeen

Gasselternijveenschemond ligt tussen Gasselternijveen en Stadskanaal aan het gelijknamige kanaal. Het kanaal wordt in 1839 haaks op het Stadskanaal gegraven om het gebied tussen het Stadskanaal en Gasselternijveen te ontginnen. Bij de aanleg van de spoorlijn doen de inwoners van Gasselternijveenschemond aan de NOLS een verzoek tot de aanleg van een stopplaats. Deze stopplaats is in deze vorm nooit gebouwd, daar de NOLS hierop negatief beslist. Na opening van de spoorlijn Gasselternijveen - Stadskanaal blijkt er toch voldoende animo voor een stopplaats in de buurt van Gasselternijveenschemond te zijn. Deze wordt in 1907 aangelegd onder de naam Tweede Dwarsdiep. De stopplaats is genoemd naar het kanaal dat hier stroomt. Het is tevens een buurtschap van het dorpje Gasselternijveenschemond dat zuidelijker van de spoorlijn is gelegen. Naast een Tweede Dwarsdiep bestaat er zoals de naam al doet vermoeden ook een Eerste Dwarsdiep. Eerste Dwarsdiep ligt dichter bij het Stadskanaal.

In tegenstelling tot andere plaatsen in de buurt zijn in Tweede Dwarsdiep geen onteigeningsprocedures nodig. De heer Freerk Leffers die zijn boerderij precies op het tracé van de spoorlijn heeft staan, gaat akkoord met een schikking van de NOLS. Zijn boerderij wordt afgebroken en elders in Tweede Dwarsdiep weer opgebouwd.

Evenals bij andere kleine stopplaatsen van de NOLS worden er ook bij de stopplaats Tweede Dwarsdiep in 1924 tellingen gehouden. Het passagier aanbod blijkt mee te vallen en de opheffing van de stopplaats wordt nog enige jaren uitgesteld.

Het kanaal Gasselternijveenschemond wordt in de jaren van 70 van de vorige eeuw grotendeels gedempt. Alleen het stukje in de buurt van de spoorweghaven bij Stadskanaal bestaat nog.

Bestuur

Tweede Dwarsdiep is een kleine buurtschap van de plaats Gasselternijveenschemond. Gasselternijveenschemond behoort tot de gemeente Gasselte. Het gemeentehuis van Gasselte staat echter sinds 1823 in het grotere Gasselternijveen. De gemeente Gasselte gaat op 1 januari 1998 op in de gemeente Aa en Hunze. De hoofdzetel van de nieuwe gemeente komt in Gieten. Zie voor meer informatie halte Gasselte en station Gieten.

Voorzieningen

Bij de stopplaats zijn geen voorzieningen voor reizigers.