Gegevens station

Exploitatie

Geopend als station Den Ham - Vroomshoop aan de spoorlijn Mariënberg - Almelo. Vanaf 5 oktober 1952 heet het station alleen Vroomshoop.

Gebouwen

Stationsgebouw I

Het stationsgebouw is van het type NOLS 3e klasse. Het stationsgebouw is aanbesteed met bestek NOLS-23. Het stationsgebouw heeft een kleine goederenbergplaats aan de zuidzijde. In 1917 wordt het stationsgebouw uitgebreid met een goederenloods. Tevens komt er geïntegreerd in de goederenloods een uitbouw van het stationsgebouw. Deze uitbouw heeft een plat dak aan zowel de perron- als de straatzijde. Het stationsgebouw wordt in de loop der tijd wit geplamuurd. De goederenloods en de uitbouw worden in eerste instantie niet geplamuurd. In een later stadium wordt ook de goederenloods wit geplamuurd.

In 1934 wordt er elektrische verlichting op het station en in de woning van de stationschef boven in het stationsgebouw aangelegd.

Na de naamsverandering van het station Den Ham - Vroomshoop in station Vroomshoop wordt de nieuwe naam door middel van een bord op de gevel van het stationsgebouw aangebracht.

Station Vroomshoop met de treinstellen DE 80 en 69. Tussen de bomen op de achtergrond is het nevengebouw zichtbaar. Onbekende fotograaf, 27 juni 1960.

Het gesloten stationsgebouw van Vroomshoop aan de straatzijde. Foto R. van Wissen, 29 november 1986.

De bedieningshandels voor de wissels en de seinen staan buiten op het perron. Er is geen uitbouw aan het stationsgebouw gemaakt zoals bij de meeste stations langs de spoorlijn Zwolle - Emmen. Boven de bedieningshandels is later een afdakje gemaakt. De zuidzijde is later dichtgemaakt met plastic golfplaat om de stationschef nog meer beschutting te geven.

Na de opening van het nieuwe eilandperron met bijbehorende kiosk blijft het stationsgebouw staan. Het voormalige stationsgebouw is als woning in gebruik. Het raam aan de zijkant van de goederenloods is na de sluiting van het stationsgebouw dichtgemaakt.

Anno 2014 staat het stationsgebouw met aangebouwde goederenloods te koop. De huidige bewoners vragen € 375.000,00 voor het stationsgebouw met bijbehorende 525 m² grond. Het oppervlakte van het stationsgebouw is 260 m². Het totaal aantal kamers bedraagt 7 stuks. Al vanaf 2010/11 doen de bewoners pogingen om van de woning af te komen. De eerste vraagprijs ligt op € 595.000,00. Begin 2017 heeft het voormalige stationsgebouw een nieuwe eigenaar gekregen.

Stationsgebouw II

Ter vervanging van het oude stationsgebouw wordt er in 1979 een nieuw eilandperron met verkoopkiosk gebouwd. Tevens wordt er een voetgangerstunnel onder het spoor gemaakt. Deze tunnel draagt boven de ingang het jaartal 1979. Via een trap vanuit deze tunnel is het eilandperron bereikbaar. De kiosk is alleen in de ochtenduren geopend. Kaartautomaten hebben de taak van de kiosk overgenomen. Na het sluiten van de kaartverkoop heeft de kiosk nog enige tijd leeg gestaan. De kiosk is inmiddels afgebroken. Alleen de overkapping op het perron herinnert nog aan de bebouwing. Om het perron ook voor minder valide mensen bereikbaar te houden is er naast de tunnel ook een normale opgang naar het eilandperron. Deze opgang is met spoorbomen beveiligd.

Loket en wachthokje op het eilandperron van Vroomshoop. Foto R. van Wissen, 29 november 1986.

Perron met alleen nog het stalen frame van het voormalige verkoopkantoor. De kaartjes moeten uit de automaat gehaald worden. Connexxion DH1 3102 vertrekt naar Mariënberg. Foto R. van Wissen, 27 december 2004.

Op 7 februari 2002 worden er rond station Vroomshoop camera's geplaatst om toezicht te houden. De camera's moeten er voor zorgen dat het aantal fietsendiefstallen en vernielingen rond het station vermindert.

In 2019 en 2020 is er wederom veel overlast rondom het station. Met name in het tunneltje naar het perron hangen veel jongeren rond. De gemeenteraad van de gemeente Twenterand stelt in november 2020 € 23.000,00 beschikbaar voor het ophangen van camera's. Eigenaar van het station NS gaat als beheerder optreden. De camera's moeten in december 2020 opgehangen worden.

Nevengebouw

Het nevengebouw is aanbesteed met bestek NOLS-23. Het nevengebouw staat noordelijk (kant Mariënberg) van het stationsgebouw. Het nevengebouw heeft er nog lange tijd gestaan. Na 1974 is het nevengebouw afgebroken.

Nevengebouw zoals dat bij het station Vroomshoop wordt gebouwd. Tekening R. van Wissen.

Bergplaats voor ploeggereedschap

In 1906 wordt een bergplaats voor ploeggereedschap nabij het stationsgebouw geplaatst. Deze bergplaats is inmiddels afgebroken.

Brugwachterswoning, Overijsselsch kanaal (nummer 4)

De brugwachterswoning is aanbesteed met bestek NOLS-23. De brugwachter bedient de brug over het Overijsselsch kanaal. In 1932 wordt de brugwachterswoning voorzien van elektrische verlichting. In de loop der tijd is de brugwachterswoning wit geverfd. Tussen de brugwachterswoning en het kanaal staat het houten wachthokje voor de brugwachter. De brugwachterswoning is omstreeks 1967 afgebroken.

Spoorbrug met rechts daarvan de brugwachterswoning. Nog verder naar rechts ligt buiten beeld het station. Aan de rechterkant van het kanaal moet zich ook de eerste spoorweghaven bevinden. De foto is vermoedelijk nog voor de opening van de NOLS-spoorlijn genomen. De omgeving van de brugwachterswoning is nog kaal en leeg. De ansichtkaart is uitgegeven door E. Meyer, Groningen - Assen. Ansichtkaart is afgestempeld op 17 oktober 1906.

-

Emplacement

Bij de opening van station Den Ham - Vroomshoop is het emplacement zeer eenvoudig uitgevoerd. Er is maar 1 perron en een parallel lopend goederenspoor. Ten zuiden van het stationsgebouw zijn 2 halve wissels aanwezig om vanuit de richting Mariënberg het goederenspoor te bereiken. Het goederenspoor loopt aan de zijde van het stationsgebouw dood naast het gebouw. Aan de andere kant loopt het goederenspoor parallel aan het hoofdspoor richting het kanaal. Vlak voor het bereiken van het kanaal buigt het af naar links. Het havenspoor ligt parallel aan het kanaal. Hier ligt het 3e en laatste wissel dat oorspronkelijk voor het emplacement van Den Ham is besteld.

In 1908 komt er een volledig kruisspoor maar nog zonder een 2e perron voor het stationsgebouw te liggen. Een 2e perron komt er in 1910. In 1915 wordt het emplacement verder uitgebreid voor het aansluiten van de nieuwe spoorweghaven II.

Na de modernisering in het voorjaar van 2016 is de lengte van het emplacement ingekort. Het noordelijke wissel ligt nu voor de overweg. Foto R. van Wissen, 7 juni 2016.

-

In 1930 wordt er een ladingmal op het emplacement geplaatst. Tevens wordt er een weegbrug gebouwd voor het wegen van goederenwagens. Het bijbehorende weeghuisje is voorzien van elektrisch licht.

In de jaren 60 van de 20e eeuw wordt het emplacement vereenvoudigd. Uiteindelijk blijven alleen de beide perronsporen over. Aan de lengte van de sporen is nog steeds te zien, dat het emplacement ooit veel groter geweest is. Het noordelijke wissel ligt voorbij de overweg. Dat verandert met de modernisering die in het voorjaar van 2016 wordt uitgevoerd. De wissels worden dichterbij het eilandperron gelegd. De noordelijke overweg omvat nu nog maar een spoor.

In de nacht van 3 op 4 februari 2024 brandt op het nabij gelegen industrieterrein een voormalige meubelfabriek af. In het dak van het gebouw is nog veel asbest verwerkt. Dit asbest dwarrelt door de brand neer rondom het stationsgebouw en emplacement van Vroomshoop. ProRail legt het treinverkeer stil en begint met opruimen van de asbestdeeltjes. Oorspronkelijk is het de bedoeling dat alles op 9 februari weer schoon is. Op 9 februari maakt ProRail echter bekend dat het emplacement volledig wordt weggehaald zodat alle losse onderdelen worden schoongemaakt. Het asbest heeft zich tussen het ballast genesteld en is op een andere manier niet te verwijderen. In de week van 9 tot 16 februari wordt de volledige bovenbouw weer neergelegd. Het treinverkeer kan waarschijnlijk op 16 februari weer worden hervat. In de tussentijd zet Arriva bussen in tussen Mariënberg en Almelo.

Beveiliging

Op het perron staat een Alkmaarse handelinrichting voor het bedienen van de seinen en wissels.

De mechanische bediening vervalt op 5 september 1984 als de bediening van de spoorlijn Mariënberg - Almelo wordt geïntegreerd in de centrale bedieningspost Hengelo.

Spoorweghaven

Spoorweghaven I

Direct vanaf het begin van de exploitatie van de spoorlijn Mariënberg - Almelo is er een spoorweghaven in Den Ham - Vroomshoop. De spoorweghaven is feitelijk een plaatselijke verbreding van het kanaal. De lengte van de spoorweghaven bedraagt 150 meter. Het havenspoor maakt een boog van 90 graden om evenwijdig aan het Overijsselsch kanaal te komen. Op de plaats waar het spoor het kanaal bereikt ligt een wissel. Vanaf het wissel loopt parallel aan het kanaal een spoor richting de brugwachterswoning. Het spoor eindigt precies bij de brugwachterswoning. De weg langs het kanaal loopt tussen de brugwachterswoning en het spoor door. Vlak voor de het wissel steekt de Kanaalweg links het afbuigende havenspoor over. Daarna loopt de weg parallel aan het spoor weer richting kanaal.

In 1912 breiden de Staatsspoorwegen de capaciteit van de spoorweghaven uit door het leggen van een 2e spoor langs de haven en in de boog er naar toe. Dit biedt echter te weinig soelaas om aan de groeiende vraag te voldoen. Daarnaast belemmeren de schepen de doorvaart omdat ze in de vaarrichting van het kanaal moeten aanmeren.

Spoorweghaven II

Een definitieve oplossing is het graven van een apart spoordok. De NOLS verkiest hiervoor een gebied ten zuidwesten van het station aan de andere kant van de spoorbrug. In 1913 begint de NOLS met de aankoop van de benodigde percelen grond. In totaal moeten 21 percelen grond aangekocht worden. Nadat de aankoop van grond is afgerond, kan de aanbesteding van de werkzaamheden beginnen. Daartoe besteden de Staatsspoorwegen op 4 augustus 1914 met bestek SS-1361 de werkzaamheden aan. Aan beide zijden van het spoordok komen sporen voor het opstellen van goederenwagens. Voor het doorgaande verkeer langs het kanaal komt er hefbrug aan de kopse kant van het spoordok. In 1915 komt de nieuwe spoorweghaven in gebruik. Het oude havenspoor langs het kanaal wordt verwijderd. Ten behoeve van de scheepvaart komen er in 1921 meerpalen langs de haven. De sporen blijken niet lang genoeg te zijn om voldoende goederenwagens langs de kade te plaatsen. Een verlenging van de havensporen vindt plaats in 1921. De spoorweghaven wordt getuige oude foto's o.a. gebruikt voor de overslag van turf.

Spoorweghaven II in Vroomshoop. Links is het havenspoor zichtbaar en ligt een stapel turf. Ansichtkaart, jaren 20.

De afgedamde spoorweghaven van Vroomshoop, waarbij de foto is genomen vanaf de kade van het Overijssels Kanaal (Zwolle - Vroomshoop). Rechts achter is het stationsgebouw van Vroomshoop (km 5,973) zichtbaar. De blikrichting is noord. Collectie NVBS-Railverzamelingen, Foto R. Ankersmit, 22 april 1960.

In december 1920 zijn er klachten dat de spoorwegen te weinig goederenwagens beschikbaar stellen voor het turfvervoer in Vroomshoop. Per dag zijn gemiddeld 2 opengoederenwagens nodig. Na veel aandringen kunnen de spoorwegen echter slechts 1 à 2 goederenwagens per week leveren en soms geen enkele. Een enkele keer bieden de spoorwegen gesloten goederenwagens aan. De kosten voor deze goederenwagens zijn echter 25% meer en daardoor wordt de turfprijs onnodig opgedreven. Klagen bij de betrokken medewerkers levert geen verbeteringen op. De ondernemers lopen door deze wantoestanden schade op en het personeel kan niet aan het werk geholpen worden.

De spoorweghaven wordt gedempt in 2 etappes. Begin jaren 60 van 20e eeuw blijft van de spoorweghaven nog maar 1/3 deel over. Het verhaal gaat dat voor het dempen gebruik is gemaakt van de restanten van het stationsgebouw uit Almelo dat in 1962 is afgebroken. Een deel van de havensporen wordt in 1961 afgebroken. Het resterende deel van de spoorweghaven wordt een aantal jaren later gedempt. De restanten van de sporen verdwijnen in 1974.

Brug Overijsselsch Kanaal

Draaibrug over het Overijsselsch Kanaal. De brug wordt handmatig bediend door de brugwachter die woont in woning nummer 4. Door het asymmetrische draaipunt komt de brug naast het kanaal te liggen om de doorvaart mogelijk te maken. De brug is in 1984 vastgezet.

Draaibrug over het Overijsselsch Kanaal in een koud winterlandschap. Foto R. van Wissen, 27 december 2004.

Draaibrug over het Overijsselsch Kanaal op een winterdag maar zonder ijs. Foto R. van Wissen, 17 januari 2018.

Personeel

Op het station van den Ham - Vroomshoop hebben meerdere mensen gewerkt. Hieronder staat een overzicht van diverse personen en functies zover bij de auteur bekend, gebaseerd op de overzichten uit "Het Utrechts Archief" en publicaties in kranten en boeken. Het overzicht is niet compleet en zal waar mogelijk worden aangevuld. De personen zijn ingedeeld naar de laatste functie die ze op het station den Ham - Vroomshoop hebben vervuld.

Gegevens plaats

Algemeen

Het dorp Vroomshoop is gesticht rond 1850, maar reeds in 1772 wordt de naam Vroomshoop voor het eerst genoemd. Het dorp ligt aan het Overijssels kanaal, op de plek waar de tak Zwolle - Vroomshoop eindigt in de tak Kanaal Almelo - De Haandrik. Het kanaal wordt opengesteld op 5 september 1856. Het tracé Vroomshoop - Zwolle is vanaf 12 juni 1855 opengesteld voor de scheepvaart.

Vroomshoop is gesticht in verband met de vervening en draagt dan ook een veenkoloniaal karakter. Na de vervening zijn de gronden in gebruik genomen voor de landbouw. Groninger boeren hebben hier een belangrijke bijdrage aan geleverd. Aan de Tonnendijk zijn nog diverse Groninger boerderijen te vinden. Veel voormalige Drenthen waren werkzaam in de landbouw.

Oorspronkelijk draagt het station de namen van Den Ham en Vroomshoop. Het plaatje Den Ham ligt westelijk en vrij ver van de spoorlijn Mariënberg - Almelo. De afstand tot het station Ommen aan de spoorlijn Zwolle - Coevorden is zelfs nauwelijks meer dan naar het eigen station. Het westelijk van het Overijssels Kanaal gelegen Vroomshoop is ten tijde van de aanleg nog niet groot. In de loop der tijd groeit Vroomshoop uit tot een flinke plaats. De betekenis van het station voor Den Ham neemt door de opkomst van het particuliere vervoer steeds verder af. De afstand tot het station is eenvoudig weg te groot om een interessant alternatief te zijn. De spoorwegen schrappen de naam Den Ham in 1952 dan ook uit de naamgeving van het station.

In de jaren 2000 / 2001 heeft het station Vroomshoop de twijfelachtige eer om het meest vandalistische station van Nederland te zijn. Rond het station worden dan ook camera's geplaatst om de daders af te schrikken. Door de camera's neemt de overlast rond het station af.

Om het treinverkeer in Vroomshoop aantrekkelijker te maken bestaan er rond 2002 plannen om het station te verplaatsen naar de kruising met de Hammerweg. Daardoor zou het station dichter bij het centrum komen te liggen. De aantrekkingskracht van het station moet daarmee toenemen. In 2006 spreekt de voorzitter van de reizigersvereniging ALMA nogmaals deze wens uit. De gemeente Twenterand waar Vroomshoop onder valt, is opdat moment bezig met het ontwikkelen van plannen voor het centrum. Een nieuwe randweg aan de zuidkant van de plaats moet de Hammerstraat ontlasten. De totale kosten van alle ideeën lopen op tot een slordige 170 miljoen Euro.

Bestuur

Vroomshoop behoort sinds haar ontstaan bij de gemeente Den Ham. Het gemeentehuis staat in Den Ham al is er in 1934 een discussie geweest om het te verplaatsen naar Vroomshoop. Sinds 1 januari 2001 behoort Vroomshoop, na de gemeentelijke herindeling, bij de gemeente Vriezenveen. De gemeente heet nu Twenterand. De hoofdzetel van de gemeente Twenterand bevindt zich in Vriezenveen.

Van 1880 tot 2001 heeft de gemeente Den Ham de onderstaande burgemeesters gehad;

Voorzieningen

Stationskoffiehuis / Hotel-restaurant

Tegenover het station is in de eerste jaren van de exploitatie een hotel-koffiehuis gevestigd. Het gebouw heeft een karakteristieke vierkante vorm met een plat dak. Onder het gebouw is een grote kelder aanwezig. Tevens is er een toneelzaal en biljartzaal. De opdrachtgever is de heer J. Eleveld uit Westerveen. De architect is J. Dijkstra Jz. De aanbesteding vindt plaat in februari 1907 te Daarlerveen. De opdracht gaat naar de heer G. Gerrits uit Vroomshoop, die het gebouw voor NLG. 5.817,00 gaat neerzetten.

Eind 1907 wordt het gebouw opgeleverd. Het gebouw staat in december 1908 te koop bij notaris Buddingh. De biedende partij kan het per direct overnemen. Het gebouw wordt gekocht door G.C. (Geert) Schuringa. In 1916 protesteert de heer Schuringa tegen de komst van een hoefijzerfabriek naar het hotel. Hij is bang voor geluidsoverlast, waardoor zijn klanten wegblijven. De doelgroep voor het hotel is, net als bij vele andere stationskoffiehuizen, de rondreizende handelsreizigers. Door de opkomst van de auto en de snellere reistijden is er in de loop van de tijd steeds minder behoefte om in de buurt van een station te overnachten. Het hotel biedt 7 kamers om te overnachten.

Stationsweg met op de achtergrond het station. Links staat het hotel restaurant. Foto moet genomen zijn voor 1917, omdat het station nog een kleine goederenbergplaats heeft. Ansichtkaart.

Het voormalige hotel restaurant volledig wit geschilderd en in gebruik als appartementengebouw. Foto R. van Wissen, 3 augustus 2024.

Begin jaren 20 van de 20e eeuw gaat het niet goed met het hotel en stationskoffiehuis. In 1921 wordt het hotel en stationskoffiehuis voor NLG 14.000,00 door notaris Schrader te koop aangeboden. Blijkbaar zijn er geen kopers te vinden, want in 1923 doet de notaris wederom een poging om het te verkopen. De vraag is gedaald naar NLG 7.810,00. Dit is echter exclusief de complete inventaris van het inmiddels failliete hotel. De inventaris wordt apart te koop aangeboden.

Uiteindelijke komt het gebouw in handen van de heer Kuhlman die de functie van het gebouw onveranderd laat. De heet Kuhlman draagt het gebouw in 1944 over aan J.H. Veerkamp. Op 17 mei 1945 vlak na het beëindigen maakt de heer Veerkamp middels een advertentie in de krant Trouw dat het hotel café restaurant weer geopend is. Na de oorlog wordt het gebouw voor verschillende doeleinden door de bevolking van Vroomshoop gebruikt. De laatste hotelier de heer Donderwinkel verlaat in 1951 het gebouw. In de jaren daarna heeft het gebouw diverse functies gehad. Er wordt aan het stenen gebouw nog een met hout afgewerkt deel bijgebouwd.

Na een tijd van verwaarlozing heeft het pand een woningfunctie gekregen. Het pand is uiterlijk gerestaureerd en binnen zijn enkele ruime appartementen tot stand gekomen.